Zarafet ve asaletin oyunu: Kafkas dansı
Zarafetin ve asaletin timsali bir oyun var, adı Kafkas dansı. Birlik ve beraberliği simgeleyen bu senkronize raks, başta Kafkasya'da bulunan Türk toplulukları, Çeçenler olmak üzere ülkemizde; Ardahan, Kars, Iğdır şehirlerinde oynanır. Kafkas Oyunları kendi içinde Şeyh Şamil, Kazağı, Şeker Oğlan, Han Kızları, Maral, Terekeme şeklinde türlere ayrılmıştır. Peki, Kafkas dansı ve türleri nasıl ortaya çıktı? İşte, sizler için bu soruların cevabını araştırdık.
◼ Kafkas dansları içinde en yaygın olan şüphesiz Şeyh Şamil'dir. Bu oyun üç erkek ile bir kız oyuncu tarafından icra edilir. Dansın hikayesi ise şöyledir: Şeyh Şamil bir gün namazdayken dua ettiği esnada kendinden geçer.
◼ O sıra Şeyh Şamil'in etrafını Çar orduları kuşatır. Kuşatıldığını fark eden Kafkas Kartalı, o anki vecd haliyle oyuna başlar. Etrafını saran askerler, o anın maneviyatına kapılıp kuşatmayı bırakırlar. Şeyh Şamil ise bu durumdan istifade edip kuşatmadan kurtulur. Böylece bu oyun Şeyh Şamil olarak günümüzde kadar ulaşmıştır.
*Şeyh Şamil oyunun diğer adı Lezginka'dır.
◼ Kafkas dansının en bilindik türlerinden biri de Maral'dır. Bu türde ava çıkan avcılar ve marallar arasında geçen olaylar canlandırılmak istenmiştir. Lezginka'ya benzeyen bu oyunda, süzülerek dans eden kızlar marala benzetilir. Dansın mantalitesi, Kafkas oyunlarının genelindeki gibidir.
◼ Bir diğer tür olan Kazağı; hızlı, çevik, hareketli oynanan, savaşçı kimliği ön plana çıkaran bir oyundur. Zamanında savaşa giden insanların sergilediği bir dans olarak bilinmektedir.
Maral ne demek?
Maral, Eski Türkçede "geyik" manasına gelir.
◼ Azerbaycan topraklarında yeşeren bir diğer Kafkas oyunu ise Terekeme'dir. Bu isim, Azerbancan'da yaşayan bir topluluğunun ismidir. Diğer kafkas dans türlerinde olduğu gibi bir kadın ve bir erkek ile oynanır. İki bölümden oluşan dansın birinci bölümünü kadınlar, ikinci bölümünü ise erkekler sergiler.
TEREKEMELER KİM?
◼ Karapapaklar, Kumuk Türklerini oluşturan etnik boylardan biridir. Genel olarak; Kuzey Kafkasya'da Derbent, Gürcistan'da Kvemo Kartli, Azerbaycan'da Kazah, İran'da Sulduz ve Türkiye'de yaşamlarını sürdürürler.
