Arama
İçimizdeki güç: Öz güven
Kişinin kendine duyduğu güveni ifade eden öz güven, insanlık için oldukça önemli bir kavramdır. Öz güvenin birçok parametresi vardır. Kişinin kendisiyle, çevresiyle, olanaklarıyla, yaşamı nasıl anladığıyla, yetenekleriyle dünyaya bakışıyla, ona sunulanlarla ya da sunulmayanlarla ilgili bir kavramdır. Öz güveni oluşturan iki önemli duygu değerlilik ve yeterliliktir. Peki değerlilik ve yeterlilik nedir? Öz güven sonradan kazanılabilir mi?
Öz güven nedir?
🔷 Öz güven, kişinin kendisiyle barışık olması halidir. Öz güvenli kişi kendini sever, birçok konuda kendini yeterli görür, yapabildiklerinin farkındadır ve bu durumu davranışlarıyla da destekler. Öz güvenli bireyler kendileriyle barışık oldukları gibi çevreleriyle de iyi ilişkiler içerisindedir.
🔷 Öz güven, doğduğumuz andan itibaren ailemiz ile kurduğumuz iyi ilişkiler çerçevesinde oluşmaya başlar ve hayatımızın ilerleyen yıllarında da devam eder. Fakat bazı kişiler kendilerine güvenme konusunda bazı problemler yaşarlar. Öz güven eksikliği ya da düşük öz güven olarak adlandırılan bu problemlerin nedenleri genel olarak çocukluk çağlarında çevremizin etkisiyle oluşsa da bir çok nedeni vardır.
🔷 Öz güven duygusu, çocukluk yıllarımızda ailemizin ve çevremizin bize karşı davranışları ile oluşmaya başlar. Bireyler çocukluk yıllarında ailelerinden öz güvenlerini kırıcı davranışlar veya buna neden olacak olaylar ile karşılaşırlarsa öz güven duygularında eksiklikleri ortaya çıkar. Uzmanlar 2-6 yaş arasında ailelerinden yeterli sevgi ve ilgi görmeyen, zaman ayrılmayan ve akranlarıyla kıyaslanan çocukların sonraki yaşlarda özgüven sorunları yaşadığını aktarıyor.
Öz güven sorunu yaşamanızın sebeplerinden bazıları şunlardır:
➡ Çocuklukken aileniz tarafından sürekli olarak eleştirilmek.
➡ Ebeveynlerinizin size aşırı otoriter ve koruyucu davranması.
➡ Bir işte ya da durumda başarısız olmanız sonucunda ortaya çıkan başarısızlık korkusu.
➡ Yaşadığımız hayal kırıklığı, ayrılık, başarısızlık gibi olay ve durumlarda takılı kalmak.
➡ Kendimizi ağır bir şekilde eleştirmek.
➡ Sağlık sorunları yaşamak.
➡ Travmalar.
🔷 Kişiler, çocukluk dönemlerinde kendilerine yönelen tepkiler, eleştiriler ile yetişkinlik çağında yaşanılan başarısızlıklar ve olumsuz durumların etkisiyle başarısızlıklarının kendi kaderleri olduklarına kanaat getirerek öğrenilmiş çaresizlik yaşarlar. Böyle durumlarda öz güven geliştirmek için çabalamaktan kaçınabilirler.
Hem sosyal hem içe kapanık kişilik: Ambivert
◾ Vav TV'de yayınlanan "Kendini Bulmak" programında "öz güven" konusu işlendi. Programın konukları olan Prof. Dr. Ali Eryılmaz ve Uzman Psikolojik Danışman Safiye Yeniyurt öz güvene dair bilgilerini paylaştılar.
"Öz güvenin hem biyolojik, hem toplumsal hem de sosyolojik yönle ilişkisi var." diyen Prof. Dr. Ali Eryılmaz sözlerine şu şekilde devam etti. "Aslında insan demek, eşittir öz güven demektir." şeklinde de ele alabiliriz. İnsanın doğasına ait bakış açıları da öz güvene bakış açılarını da etkiler. Öz güven çok kapsamlı bir konu ve kapsamlı boyutları var. Kişinin kendisiyle, çevresiyle ilgili, olanaklarıyla, yaşamı nasıl anladığıyla, yetenekleriyle ve dünyaya bakışıyla ilgili. Ona sunulanlarla ya da sunulmayanlarla ilgili bir kavram…"
Uzman Psikolojik Danışman Safiye Yeniyurt:
"Bir çocuğun öz güvenini geliştirmek istiyorsak iki tane temel inanca hizmet etmemiz, bu alanları geliştirmemiz gerekiyor. Bunlardan birisi değerlilik, diğeri ise yeterlilik. Öz güveni iki ayaklı bir masa olarak değerlendirirsek bir ayağı değerlilik, diğer ayağı ise yeterliliktir."
◼ Değerlilik duygusu nedir?
Kişinin kendisini toplum içerisinde ve içsel olarak önemli görmesi, genel olarak varlığının bir değer taşıdığını düşündüğü inancına sahip olmasıdır.
◼ Yeterlilik duygusu nedir?
Sahip olunan bilgi ve becerelerin sınırlarını bilip bu sınırlar içinde en iyi şekilde var olmaktır. Kendini olduğu gibi kabul edip eksiklerin farkında olmak, kendinde eksik gördüklerini tamamlamaya çalışmaktır. Hangi konuda yeterli olup olmadığına dair bir bilince sahip olmaktır.
Değerlilik duygusunu çocuklara nasıl kazandırabiliriz? sorusunu ise Yeniyurt şu şekilde yanıtladı:
"Değerliliği çocuğa pozitif geri bildirimler vererek onu daha adıyla yaşatarak, değerliliği hissettirerek, yaptığı iyi şeyleri ön plana çıkartıp onu onore edecek duygulanımlar yaşatarak sağlayabiliriz. Bunları hem bireysel onamak, hem başka insanların yanında – özellikle çocuklar çok etkilenir, böyle durumlardan- Danışanlarıma şunu öneriyorum, Çocuğun duyacağı yerde o etrafınızdayken ondan bahsedin. Biliyor musun ablası, böyle böyle bir şeyi başarmış; bunu denedi, bunu çözdü, bunun için çok çaba harcadı. Yaptığı davranışlarda böyle adım adım detaylandırmak çok etkili oluyor. Bununla ilgili çocuklarla başka neler yapabiliriz? Olumlu özelliklerini ortaya çıkarmak dedik, mesela bir başarı kutusu, bir değerlilik kutusu iyi davranışlar defteri adı altında bunu çocukla konuşabiliriz. Çocuklar için 7-11 yaş arası somut işlemler dönemi. Dolayısıyla somut olarak bir şeyleri görmek, bir yazıyla, bir resimle bir kutu içerisinde onlara sahip olmak çok etkileyici oluyor. Öte yandan çok daha değerli hissettiriyor."