İnsanların en sık kullandığı savunma mekanizmaları
İnsanoğlu hayatta birçok zorlukla karşılaşır. Bu zorlu durumlarla mücadele edebilmek, kendini iyi hissedebilmek ve korumak için psikolojik savunma mekanizmalarını kullanır. Çoğu zaman farkında olmadan kullanılan bu savunma mekanizmlarının inkar, yansıtma, mantığa büründürme, yüceltme, yer değiştirme ve bölme gibi birçok çeşiti bulunur. İşte en sık kullandığı savunma mekanizmaları...
SAVUNMA MEKANİZMALARI
◼ Savunma mekanizmaları psikanaliz teorisinde yer alan bireylerin gerçekleri saptırmak veya yok saymak için kullandıkları yöntemlerdir. Tüm insanlar savunma mekanizması kullanır.
◼ Savunma mekanizmaları kişi tarafından genel olarak bilinçsiz şekilde ve farkında olmadan kullanılır. Kişiler, benliklerine karşı bir tehdit algıladıklarında ortaya çıkar.
İNKAR (YADSIMA)
◼ Bu savunma mekanizmasını kullanan kişi, üzüntü verici, yıkıcı travmatik olayların oluşturacağı duygusal etkilere maruz kalmamak için olaylar gerçekleşmemiş gibi yaşamını sürdürür. Bu kişiler yaşanan olay ile ilgili konu açıldığında bir tepki vermeyebilir veya konuyu değiştirir.
Örnek
◼ Evladını yitirmiş bir annenin hala çocuğu yaşıyormuş gibi sofraya bir tabak daha koyması gibi…
YANSITMA
◼ Kişinin kabullenemediği, kendisine yakıştıramadığı duygu ve düşünceleri farklı bir insana aktardığı bir savunma mekanizmasıdır.
◼ Yansıtma yapan kişi yüzleşmekten kaçtığı duyguyu, çevresindeki bir canlıya ya da nesneye aktararak psikolojik olarak rahatlama yaşar. Duygusal, düşünsel, öznel, davranışsal ve ilişkisel yansıtma türleri vardır.
Örnek
◾ Yeni gelen iş arkadaşından hoşlanmayan biri bu duyguyu yansıtarak o kişinin kendisinden hoşlanmadığını düşünüp iddia edebilir.
◾ Sınavda düşük not alan bir öğrencinin çeşitli bahanelerle öğretmenini suçlaması.
BASTIRMA
◼ Bastırma savunma mekanizmasını kullanan kişiler yaşadıkları kötü olayın bilincindedirler, olayı kabul ederler. Ama yaşadıkları acı ile yüzleşmek yerine, onu unutmak için konu hakkında düşünmemeyi ve konuşmamayı tercih ederler. O olay hiç yaşanmamış gibi davranırlar.
ÖDÜNLEME
◼ Bir alandaki gerçek ya da hayali yetersizliğin farklı bir alandaki başarı ve yeterlilikle telafi edilerek kişinin kendisini iyi hissetmesini sağlar. Kişiyi ödünlemeye iten temel neden hissettiği başarısızlık ve yetersizlik hissidir.
Örnek
◾ Eğitim hayatında başarılı olamayan birinin, ticaretle ilgilenerek zaman içinde kendi şirketini kurması gibi. (Kendi iç dünyasında başarısızlığını bu şekilde telafi etmesi.)
YER DEĞİŞTİRME
◼ Bir kişinin, kendisine sıkıntı, kaygı ve rahatsızlık veren kişiye tepki göstermek yerine başka bir kişi veya nesneye öfkesini yöneltmesidir.
Örnek
◾ Eşiyle sorunları olan bir öğretmenin bu sıkıntısını okula taşıyarak en ufak bir sorunda öğrencilerine abartılı tepkiler vererek eşine olan öfkesini boşaltması.
◾ İşyerinde patronu tarafından azarlanan bir babanın eve gelip eşine ve çocuklarına şiddet uygulaması.
