Arama
10 soruda Osman Gazi ve Osmanlı Beyliğinin kuruluşu
Osman Gazi'nin gerçek adının ne olduğunu biliyor musunuz? Peki ya, Osman Gazi'nin beyliğin başına hangi tarihte ve nasıl geçtiğini veya amcası Dündar Bey'i neden öldürdüğünü? Babası Ertuğrul Gazi'nin ardından beyliğin başına geçerek 27 yıl boyunca beyliği yöneten ve koskoca bir imparatorluğun temellerini atan Osman Gazi'ye ve Osmanlı Beyliğinin kuruluşuna dair merak edilenleri sizler için derledik. İşte, Osman Bey ve Osmanlı Beyliğinin kuruluşu hakkında ilginç bilgiler...
Osmanlı İmparatorluğu'nun çekirdeğini oluşturan aşiret, Ertuğrul Gazi zamanında Söğüt ile Domaniç arasında bulunuyordu. Osmanlılar, bu dönemde çevrede bulunan ve bir kısmı Türkiye Selçuklu sultanına vergi veren tekfur adıyla anılan Bizans valileriyle barış içerisindeydiler. Bu dostluk o kadar ileriydi ki, aşiret yaylağa çıktığı zaman ağırlıklarını Bilecik'te emanet olarak bu şehrin tekfuruna bırakırlardı.
Osman Bey aşiretin başına geçtiğinde, ilk yıllarında çevredeki tekfurlarla iyi ilişkileri devam ettirdi. Ancak Türkiye Selçukluları ve Moğollar'a karşı Anadolu'nun muhtelif yerlerinde Türkmen isyanları ile Sülemiş'in başlattığı ayaklanmanın yarattığı otorite boşluğu ve İnegöl Tekfurunun aleyhinde faaliyette bulunması üzerine Osman Gazi, 1284'te İnegöl'ü fethetmek için harekete geçti. İnegöl Tekfuru, Osman Gazi'nin üzerine doğru geldiğini haber alınca Ermeni Beli'nde (Pazarköy) pusu kurdu. Meydana gelen savaşta Osman Gazi'nin yeğeni Bay-Hoca şehit düştü.
Osman Gazi, bu muharebeden kısa bir süre sonra İnegöl yakınlarındaki Kulaca Hisar'ı fethetti. Bu durum, İnegöl ve Karacahisar tekfurlarının Osmanlılar aleyhine birleşmelerine yol açtı. 1286'da ikizce yakınlarındaki Domalicbeli'nde meydana gelen muharebede Osman Gazi'nin kardeşi Saru Yatı şehit düştü. Halil İnalcık'a göre bu mücadele Osman Gazi'nin gerçekten ilk savaşı sayılmalıdır.
Osman Gazi kısa bir süre sonra, İnegöl'e bir baskın yaparak tekfurunu öldürdü. Ardından da 1288'de Karacahisar'ı fethetti ve burayı kendisine merkez edindi. Osmanlı Beyliği'nin ilk merkezi, Eskişehir'e 7 kilometre uzaklıkta, sarp bir tepe üzerinde bulunan ve bugün mevcut olmayan Karacahisar Kalesi'dir. Osman Gazi, bu kaleyi fethetmekle İznik'ten İstanbul'a giden ana yola da hâkim oldu.
Ayrıca Karacahisar'ın fethiyle Halil İnalcık'ın tespitlerine göre, Türkiye Selçukluları'nın haraçgüzarı tekfurlarla savaşa başlatıldı ve bölge bir gaza alanı olarak açıldı; Osman Gazi fiilen bir gazi bey durumuna; Osmanlı Beyliği de Çoğabonğulları gibi Selçuklu sultanının sancak sahibi bir emirliği mertebesine yükseldi. 1299'da beyliğin merkezi yeni fethedilen Bilecik'e, ardından da Yenişehir fethedildiğinde buraya kaydırıldı. Bursa, 1326'da fethedilinceye kadar, Yenişehir Osmanlı Beyliği'nin merkezi olarak kaldı.
Osman Gazi, 1292'de Sakarya Nehri'nin kuzeyine akın yapıp, çevreyi yağmaladıktan sonra bir müddet barış içerisinde yaşadı. 1299'da harekete geçen Osman Gazi, kendi aleyhine düzenlenmiş bir tuzağı boşa çıkararak Bilecik ve Yarhisar'ı ele geçirdi. Komutanlarından Turgut Alp de İnegöl'ü zapt etti. 1301'de Yenişehir ve Yund Hisar, 1302'de Köprühisar fethedildi.
Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk hükümdarı olan Osman Bey, Ertuğrul Gazi'nin en küçük oğlu olmasına rağmen, ağabeylerinin itirazı olmadan aşiretin başına geçmişti. Bu yüzden de kardeşler arasında bir çatışma olmadı.
Ancak Osman Bey, özellikle 1288-1299 yılları arasında fetih politikasında köklü bir değişikliğe gitti ve bu durum Bizans tekfurları ile kaçınılmaz olarak karşı karşıya gelmesine neden oldu. Osman Gazi'nin amcası Dündar Bey ise fetih politikasındaki bu köklü değişime ve özellikle Bilecik tekfuru ile savaşmaya karşı çıkıyordu.
Osman Gazi de amcasının bu yöndeki fikirlerini kendi politikalarına bir cephe alma olarak görüp Dündar Bey'i 1300'lü yılların başında öldürdü. Böylece Osmanlı hanedanı içinde ilk kan dökülmüştü.
Osman Gazi, merkezi Yenişehir'i güvence altına almak için Marmaracık ve Koyunhisar kaleleri üzerine bir sefer yapmış, tekfurlarını itaat altına almıştı. Bu harekâttan sonra Osman Gazi 1302'de İznik seferine çıktı. İznik yakınlarına bir havale kulesi yaptırttı. İznik çevresi suyla dolu surlarla korunuyordu. Osman Gazi, bu yüzden uzun süreli bir kuşatma ile şehirdekilerin açlıktan teslim olmalarını sağlamayı düşünmüştü. Draz (Uzun) Ali isimli bir komutan ile bir miktar askeri kuleye bırakarak, İznik'e giriş çıkışı engelledi. İznikliler, bu durum üzerine İstanbul'dan yardım istediler.
Bizans kuvvetlerinin harekete geçtiğini haber alan Osman Gazi de çevredeki Türkmenleri toplayarak düşmanı karşılamak üzere hareket etti. Bizans ordusu, Heteriarch Mouzalon'un komutasında İstanbul'dan gelen askerler, bölgedeki Bizans tekfurlarının birlikleri ve paralı askerler olan Alanlar'dan meydana geliyordu. Ordunun mevcudu iki bin kişiydi ve çoğunluğu piyade idi.
Bu muharebenin meydana geldiği yer Halil İnalcık'ın araştırmalarına kadar karıştırılmıştır. Koyunhisarı, Yalova'ya gelmeden önceki tepede bulunan bir kaledir. Bursa'ya yakın Dimbos üzerinde bir başka Koyunhisarı daha vardır ve bu ikisi karıştırılmaktadır. Osman Gazi'nin öncü kuvvetleriyle Bizans ordusu önce Koyunhisarı'nda çatışmışlar ardından asıl muharebe Yalova'da meydana gelmiştir.
Osman Gazi, Yalova'da karaya çıkan düşmanı önce bir gece baskınıyla yıprattı. Ertesi gün ovada meydana gelen muharebede Bizans ordusunda bulunan Rum ve Alanlar arasındaki çekişme ve kıskançlık Osmanlılar'ın zaferinde önemli rol oynadı. Muharebede ilk olarak Rumlar aceleyle saldırıya geçmiş fakat Alanlar'a verilen ayrıcalıklardan dolayı gevşek davranınca Osman Gazi'nin kuvvetleri karşı saldırıya geçerek Bizans kuvvetlerini mağlup etmişti.
Osman Gazi, Bapheus Muharebesi'nde elde ettiği zaferden sonra bölgenin önemli şehirlerinden birisi olan Bursa üzerine hareket etti.
Bizans İmparatoru da Bapheus zaferinden sonra önemli bir tehdit haline gelen Osman Gazi'yi durdurmak için Bursa civarındaki tekfurlara emir vermişti. Bursa, Kestel, Kite, Andanos ve Bidnos tekfurları birleşip, Yenişehir Ovası ile Bursa Ovası'nı birbirinden ayıran Dimbos Geçidi'ni geçerek Osman Gazi'nin merkezi Yenişehir'e doğru yürüdüler.
Osmanlı kuvvetleri düşmanı Koyunhisarı'nda karşılayınca, tekfurlar Dimbos Geçidi'ne çekildiler. Osman Gazi, Dimbos Geçidi'nde meydana gelen muharebeyi kazandı. 1303'teki Dimbos zaferi ile Ulubad'a kadar Bursa ovası ve Uludağ, Türkmen yerleşmesine açıldı.