50 yıldır İsrail işgalindeki Suriye toprağı: Golan Tepeleri
Bugün "Golan" denilen bölgenin, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına kadar Şam sancağımıza bağlı "Cevlân" dediğimiz bölge olduğunu biliyor muydunuz? Ya da ABD Başkanı Trump'ın, Golan Tepeleri üzerindeki İsrail egemenliğini iki gün önce attığı imzayla resmen tanıdığını? Peki, Golan Tepeleri İsrail için neden bu kadar önemli? Golan Tepeleri kimin, nerede? Sizler için, 50 yıldır İsrail işgalindeki Golan Tepeleri hakkında bilinmeyenleri derledik.
Suriye'deki Türklerin varlığı, Anadolu'nun Türkleştiği 7. yüzyıla kadar dayanır. Selçuklu Sultanı Alparslan döneminde oğlu Atsız, Suriye'yi ele geçirdi ve Kudüs ve Şam'ı Türk yurdu yaptı. Böylelikle bölge hem imar edildi hem de Haçlı saldırılarına karşı korundu. 1916'dan sonra bölgenin hâkimiyeti Osmanlı'ya geçti. Özellikle Şam çevresindeki Avcı Türkleri denen boylar, 1831 yılından itibaren bu bölgede pek çok yerleşim bölgeleri kurdular.
Siyonizm'in kurucusu Theodor Herzl, 1901 yılında Sultan II. Abdülhamid'den Filistin topraklarını istedi bunun üzerine Golan bölgesindeki en önemli tepeler Türk boyları tarafından yeniden tahkim edildi. Osmanlı Dönemi'nin son verilerine göre, Halep bölgesinde 200 bin, Lazkiye'de 150 bin, Telkere'de 50 bin, Hama, Humus, Dera ve diğer bölgelerde 300 bin, Golan Tepeleri'nde ise 100 bin civarında Türk vardı. Golan bölgesinde 20 civarında Türk köyü vardı.
Golan'ın İsrail tarafından işgalinden sonra Türk köylerinin çoğunluğu yıktırıldı ve boşaltıldı. Burada yaşayan Türkmenlerin büyük çoğunluğu Karataş, Muaddem semtlerine yerleştiler. Golan Türklerinden çok az kısmı halen BM tarafından korunan Golan bölgesinde yaşıyorlar.
Bugün "Golan" denilen bölge, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına kadar Şam sancağımıza bağlı "Cevlân" dediğimiz bölgedir. Yaklaşık son yüz yıl içerisinde Golan'ın siyasi sınırları bölgedeki çatışmalara paralel olarak oldukça değişti ve belirsizleşti. Golan, Osmanlı Devleti'nin sona ermesinin ardından Fransız Manda yönetimi altına giren Suriye'nin sınırları içinde kaldı. 1941'de bölgeyi tam denetimine alan Suriye, 1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında da Hula Vadisi, Taberiye Gölü ve Yukarı Şeria Vadisi'ni ele geçirdi.
Golan Tepeleri'ni İsrail için önemli kılan etkenlerin başında güvenlik ve su geliyor. Bölge güvenlik açısından gözardı edilemeyecek kadar jeostratejik bir konumda ve zengin su yataklarına sahip. İsrail toplam su ihtiyacının üçte birini Şeria Nehri ve Golan Tepeleri'ndeki su kaynaklarından temin ediyor. Bölgenin en yüksek noktalarından biri olan ve Şam'a sadece 60 kilometre uzaklıkta bulunan Golan Tepeleri'ni elinde tutan İsrail, bu sayede komşu ülkelere karşı büyük bir stratejik avantaj sağlıyor. Uluslararası hukuka göre Suriye toprağı olan ancak fiilen İsrail'in işgali altında bulunan Golan Tepeleri'nin bu iki ülke dışında Lübnan ve Ürdün'le de sınırı bulunuyor.
İsrail'in için bir diğer önemi ise Golan'ın iç siyaset malzemesi olması. 2008'de Türkiye'nin arabuluculuğuyla başlayan görüşmeler İsrail'in Gazze'ye saldırmasıyla son bulmuş, daha sonra Başbakan olan Netanyahu'nun seçmenlere Golan Tepeleri ile ilgili sert bir politika izleyeceğine dair vaat vermesi buna örnek gösterilebilir.
