Batı Akdeniz’e imzasını atan Macar Reis'in 7 haritası

Akdeniz'i kasıp kavuran, Osmanlı reislerinden Ali Macar Reis, savaşçılığının yanı sıra deniz bilimlerinde de üstün bilgilere sahipti. 16'ncı yüzyılda yaşamış ünlü Türk denizcisi Ali Macar Reis, yapmış olduğu haritalar ve denizcilik konusundaki çalışmaları ile tanındı.

Osmanlı denizciliği ve kartografyasının öncüsü olan Macar Reis'in dünyaca ünlü Atlası, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine Kitaplığı'nda bulunur ve yedi haritadan, 18 sayfadan oluşur.

Ali Macar Reis Atlası'ndaki Karadeniz haritası...

Eserlerini 1566 yılında tahta çıkan Sultan II. Selim'e sunan Macar Reis, İnebahtı Deniz Savaşı'na da katılmış, bu savaşta Türk Donanmasının merkez bölgesinde bulunan gemilerin birinde kaptan olarak görev yapmıştır. 1567'de yapılan Ali Macar Reis Atlası'na kaynak olacak birçok harita, İstanbul'daki müzelerde yer alır. Bu portolanlardan (limanları gösteren harita) ikisi, hem tarih hem de nitelik bakımından çok önemlidir.

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'ndeki, Tunuslu İbrahim Kâtibî'nin 1413 yılında yaptığı Akdeniz portolanı ile Deniz Müzesinde bulunan İbrahim Mürsel'in 1460'da yaptığı portolan, Akdeniz, Ege ve Karadeniz'i mükemmel bir doğrulukta göstermektedir.

16. yüzyıl Osmanlı deniz haritacılığının doruk noktalarından oIan AIi Macar Reis AtIası yedi haritadan oIuşmaktadır. AtIasta yer alan yedi harita şöyledir: 'Karadeniz Haritası, Doğu Akdeniz Ve Ege Haritasıi İtalya Haritası, Batı Akdeniz Ve İber Yarım Adası Haritası, İngiliz Adaları Ve Atlantik Kıyıları Haritası, Ege Denizi-Batı Anadolu Ve Yunanistan Haritası, Dünya Haritası'dır. 18 sayfadan oIuşan atIasta haritaIar yedi çift sayfa üzerinde 31×43 cm'Iik aIanı kapsar. Deri parşömen üzerine çizilmiştir.

Ali Macar Reis'in Dünya Haritası...

Deniz haritacılarından olup hassa reisIeri arasında adı geçen Ali Macar Reis'in Safer 975 (Ağustos-1567) tarihli atlası, üzerinde Karadeniz ve Marmara denizi, Doğu Akdeniz, Orta Akdeniz, Batı Akdeniz, Atlantik kıyıları ve İngiltere adaları, Ege ve Marmara deniziyle dünya haritalarının yer aldığı yedi parçadan meydana gelmektedir.

Ali Macar Reis'in İtalya ve çevresini gösteren haritası...

Ali Macar Reis'in imzasının yalnızca Batı Akdeniz haritasında bulunması, diğerlerinin daha sonra ilave edilmiş olabileceği ihtimalinin öne sürülmesine yol açmışsa da bu durum ancak dünya haritası için kabul edilebilir. Öte yandan atlasın İtalyan ve Katalan portolan tekniği düzenine uyması dolayısıyla, İtalyan haritacılarınca hazırlanıp yer adları yazılmadan Osmanlılara ulaştığı ve bunları Ali Macar Reis'in tamamladığı düşünülse bile bu resimleme tekniğinin Osmanlı nakkaşhanesinin yabancısı olmadığı bir tarzı gösterdiği de açıktır.