Bin pencereli Osmanlı şehri Berat
Osmanlı'nın Arnavutluk'ta bulunan en güzel şehirlerinden biri olan Berat, tüm güzelliği ile asırlardır ayakta. İlk görüldüğünde insanları etkilediği gibi Anadolu'nun bir şehri izlenimi veren Berat, asırlar boyunca Osmanlı hakimiyetinde kalmış bir ticaret kentiydi. Anadolu'daki pek çok yapıyı bünyesinde bulunduran Berat, ecdadımızın Avrupa'daki en güzel simgelerinden biri olmayı sürdürüyor.
◾ Semen nehrinin üstünde, sırtını Tomorrit dağına veren Berat, 13. yüzyılda kurulmuş bir şehirdi. Lakin Berat'tan önce bölgede Antipatrei ve Pulcheiropolis kentleri vardı.
◾ Osmanlılar tarafından Berat'ın bulunduğu bölge 1417'de fethedilmeye başlanmış ve şehrin nihai fethi 1475 olmuştu. Berat 1455'de İskender Bey'in mağlubiyetine de şahit olmuştu.
◾ Osmanlıların adeta üzerine titrediği Berat Şehri, ticari bir merkez olmanın yanında güzelliği, şehir dokusu, pencereleri, doğallığı ve yeşilliği ile büyük bir şöhrete kavuşmuştu.
◾ Günümüzde de bu özelliklerini büyük ölçüde koruyan şehri ziyaret edenler adeta asırlar öncesinin kokusunu almakta, zamanı aşan bir seyahate şahit olmakta.
◾ Osmanlı döneminde Berat otuz mahalleden oluşurdu. Evliya Çelebi seyahatnamesinde verdiği bilgilerde otuz mahallenin on dokuzunun Müslüman, onunun Hıristiyan ve birinin de Yahudi mahallesi olduğunu nakleder.
◾ Ama şehri unutulmaz kılan görüntü 1851'de gerçekleşen deprem sonrasında oluştu. Depremden büyük ölçüde etkilenen Berat, büyük bir inşa dönemine girdi.
◾ 19. yüzyılın sonlarında Berat, barındırdığı atölyeler ile Arnavutluk bölgesinin en büyük ticaret şehriydi. Ustaları ve zanaatkarları ile bilinen şehir, el değiştirmesinin ardından büyük ölçüde bu özelliğini yitirdi.
◾ İlk dönemde Avlonya sancak beyi Berat'ta bulunurken sonraki dönemde şehir, Yanya vilayetine bağlanmıştı. Evliya Çelebi şehirde; on üç cami, on yedi mescit, bir bedesten, yedi yüze yakın dükkan, beş medrese, iki hamam, birçok sıbyan mektebi olduğunu zikreder.
◾ Berat'ın esnafı Fatih Sultan Mehmed'in verdiği fermana dayanarak 18. yüzyıla dek özel bir statüye sahip oldu. Buna göre sefere katılmaya karşılık şehir ehli vergiden muaf tutulmuştu.
◾ Bu durum şehrin ticari anlamda büyümesini hızlandırmıştı. Osmanlı'nın Balkanlardaki en güzide ticaret şehirlerinden olan Berat, eşsiz güzelliği ile tanınırdı.
