Camilerin temelini oluşturan ibadet mahali: Namazgah
Resulullah Efendimiz, sahabeleriyle birlikte uzun mesafeli bir yolculuğa veya sefere çıktığında, belli bölgelerde, namazı eda etmek için bir alanı temizletir ve etrafını taşlarla çevirtirdi. Namazgah olarak adlandırılan bu üstü açık yapı, Peygamberimizin izinden giden halifeler ve devlet başkanları tarafından yüzyıllar boyunca devam ettirildi. Osmanlı'da da pek çok örneğiyle karşılaştığımız bu küçük mescitler, İslam mimarisindeki ibadethanelerin temelini oluşturdu. Peki, namazgah ne demektir ve İslam mimarisindeki önemi nedir?
💠 Esasında Farsçada namaz kılınan yer anlamına gelen namazgah kelimesi, Arapçada kullanılan musalla kelimesinin karşılığıdır.
💠 Namazgah kelimesi ayrıca bir Fıkıh terimi olarak, yerleşim merkezlerinin dışında bayram, yağmur duası ve cenaze namazlarının kılındığı belirli yerler için kullanılır.
💠 Ayrıca musalla kelimesi, Bakara suresi 125. ayet-i kerimede "imamın namazda duracağı yer" anlamında kullanılır. Namazgahın işlevi de bu ayet-i kerime ile ilahi bir dayanakla tayin edilmiş olur.
↪ Bakara Suresi 125. ayet-i kerime meali
"O zaman biz Kâbe'yi insanların gidip gelip ziyaret edecekleri bir makam ve bir güvenlik yeri yaptık. Siz de İbrâhim'in makamından kendinize namaz kılacak bir yer edinin. İbrâhim ve İsmâil'e de, "Tavaf edecekler için, ibadete kapanacaklar, rükû ve secde edecekler için evimi temiz tutun" diye tâlimat verdik."
Bakara Suresi 125. ayet-i kerime tefsirini okumak için tıklayın
💠 Peygamber Efendimiz'in (SAV) Kuba'da yaptığı ilk mescit ve cuma namazı kılınan Ranuna vadisindeki Beni Salim Mescidi de namazgah şeklinde inşa edilmiş mescitlerdi.
💠 Resulullah Efendimiz (SAV) uzun soluklu bir sefere çıkmaya niyet ettiğinde, dinlenmek üzere durulan bazı yerlerde uygun bir alan belirlenerek temizlenir, etrafına taşlar dizilerek sınırları belirlenir ve burası namazgâh olarak ilan edilirdi.
💠 Peygamber Efendimiz (SAV), Tebük Gazvesi'ne giderken, on beş kadar mevkide namazgah şeklinde üstü açık mescitler inşa ettirir.
💠 Ayrıca Resulullah (SAV) Mekke yolu üzerinde de farklı mevkilerde bu ibadethaneleri inşa ettirerek namazların toplu bir şekilde, teskiniyet içerisinde kılınmasını sağlar. Namazgah yapısı bir geleneğe dönüşerek İslam ordularının sefere gittikleri yerlerde bir ibadet mekanı olarak literatürdeki yerini alır.
💠 Peygamber Efendimiz (SAV) hayatta iken Medine namazgâhında mihrap ve minber yoktu. Sadece yağmur duası yapılacağında Resulullah'ın (SAV) minberi bir defa getirilip geri götürülürdü.
💠 Medine'de sürekli olarak duracak ilk minber ise Mervân b. Hakem'in Medine valiliği döneminde yapılır. Böylece namazgahlar içerisine minberler de eklenmiş olur.
Selahaddin Minberi'ni küle çeviren o yangın ve bir rivayet
