Endülüs kütüphaneleri
Dünya tarihinin en parlak sayfalarından biri Avrupa kıtasının en batısında yer alan Endülüs'e aitti. İber Yarımadası'nda asırlar boyunca hüküm süren Müslümanlar, toplumun her kesimine merhametle yaklaştıkları gibi karanlığa gömüşmüş coğrafyayı İslam ile aydınlatmışlardı. II. Hakem'in çabaları ile Kurtuba'da kurulan ve döneminin en büyük kütüphanesi olan Kurtuba Kütüphanesi, Endülüs kütüphanelerinin en büyüğü olarak kabul edilirdi. Bu kütüphane ile birlikte Endülüs'te yüzlerce özel kütüphane oluşmuştu.
🔹 İslam medeniyetin en güzel şubelerinden biri olan Endülüs, Batı'dan doğan bir güneşti. Avrupa'nın en kötü günlerinde kıtanın en batısında açan İslam güneşiydi.
🔹Asırlar boyunca İber Yarımadası'na hükmeden Müslümanlar, şehir düzeninden okullara, temizlikten giyime uzanan geniş bir yelpazede Batılılara ders vermişlerdi.
İber Yarımadası neresidir?
Avrupa kıtasının Akdeniz'e uzanan üç yarımadasından birisi olan İber'de Portekiz ve İspanya yer alır.
🔹 Endülüs Emevileri'nin onuncu hükümdarı olan II. Hakem, Müslümanların ilerleyişini sürekli kılmak ve Endülüs'ü daha geniş bir merkez yapmak için büyük çabalar harcamıştı.
II. Hakem kimdir?
915 - 976 yılları arasında yaşayan II. Hakem, III. Abdurrahman'ın oğluydu. Kurduğu kütüphane ile dünyadaki pek çok entelektüeli Endülüs'e çeken II. Hakem idaresi zamanında imar faaliyetlerini de önemsemişti.
🔹 Alim ve dindar bir hükümdar olan II. Hakem, ilme düşkünlüğünün yanında önemli bir kitapseverdi. Bu huyu pek çok önemli noktaya kitap uzmanları göndermesine sebep olacaktı.
🔹 Bu şekilde Kurtuba'da II. Hakem tarafından kurulan kütüphaneye dünyanın diğer noktalarından kitaplar getirildi. Yeni telif edilen eserlerin ilk nüshaları bu kütüphaneye kazandırıldı.
🔹 Endülüs sarayında toplanan kitaplar için ciltci, tasnif edici, katip gibi meslek daları da işe alınmıştı. Lakin zamanla kitaplar saraya sığmaz oldu.
🔹 Bunun üzerine II. Hakem daha önce Avrupa topraklarında görülmemiş büyüklükte bir kütüphane inşa etti. Bu kütüphaneye dair elli sayfadan kırk dört ciltlik katalog mevcuttu.
🔹 Buradan hareketle kütüphanenin dört yüz bin ve altı yüz bn arası kitaba sahip olduğu düşünüldü. Alimlerin de kütüphaneye büyük rağbet göstermesi ile beraber kütüphane Avrupa'dan pek çok ismin uğrak noktası oldu.
🔹 Ebu Muhammed İbrahim b. Muhammed el-Usaylî, Mutarrif b. İsâ el-Gassânî, Ureyb b. Sa'd, Muhammed b. Hâris el-Huşenî ve Ebu Alî el-Kâlî gibi büyük alimler hünkarın çağrısı ile Endülüs'e gelmiş ve kütüphanede ilmi çalışmalar yürütmüşlerdi.
🔹 II. Hakem'in çabası ile olan kütüphane Endülüs'ün ileri gelenlerinde de kitaba dair bir ilgi başlatmıştı. Böylece hünkarın çabası halkın da çabası haline gelmişti.