Fatih'in hocası: Molla Gürani
Dünya tarihinin en büyük olaylarından, İstanbul'un fethinin arkasında pek çok sebep vardır. Bu kutlu fethin gerçekleşmesinde, askeri ve maddi unsurlar kadar manevi unsurlar da önemlidir. Müslüman orduları tarafından yüzyıllar boyunca kuşatılan şehrin fethi, Fatih Sultan Mehmet'e nasip olur. Beş dil bilen, ileri görüşlü devlet adamı II. Mehmed'in ardında onu yetiştiren büyük isimler vardır. O kişilerden biri tarihimizin büyük alimlerinden Molla Gürani'dir.
Molla Gürani'nin doğumu
🔷 Asıl adı Şemseddin Ahmed b. İsmail olan Molla Gürani'nin doğum tarihi tartışmalı olmakla birlikte genel olarak 1410 yılı kabul edilir.
🔷 Molla'nın doğduğu yerle ilgili üç farklı rivayet vardır. İlk bilgi onun Guran'da doğduğu ve buranın İsferayin'a bağlı olduğudur. İkinci kayıtta, Guran'ın Irak'ın kuzeyinde bulunan Şehrizor'a bağlı bir yer olduğu yazar. Diğer bilgide ise Molla'nın Diyarbakır'daki Hiler köyünde doğduğu ifade edilir.
Alimliğe giden durakları
🔷 Doğduğu Guran'da bir müddet eğitim gördükten sonra Bağdat'a gider. Burada Zeynüddin Abdurrahman b. Ömer el-Kazvînî'den kırâat-i seb'a, kelâm, tefsir, nahiv ve fıkıh dersleri alır. Bağdat'ın ardından Hasankeyf'e geçerek eğitimini sürdürür. Celâleddin el-Hulvânî'den Arap dili ve edebiyatı tahsil eder.
🔷 İlmin peşinde koşan Molla'nın üçüncü durağı Şam olur. Kadim şehirde, aralarında Alâeddin Muhammed b. Muhammed el-Buhârî'nin de bulunduğu âlimlerden dersler alır.
🔷 Şam'daki tahsilini tamamladıktan sonra kutsal şehir Kudüs üzerinden bir başka ilim merkezi olan Kahire'ye gider. Burada dönemin en ünlü hadisçisi İbn Hacer el-Askalânî'nin öğrencisi olur ve kendisinden icâzet alır.
🔷 Ayrıca Zeynüddin Abdurrahman b. Muhammed ez-Zerkeşî, Ahmed b. Ali el-Makrîzî, Kemâleddin İbnü'l-Bârizî ve Ali b. Ahmed el-Kalkaşendî gibi âlimlerden hadis, kıraat, tefsir ve fıkıh öğrenimi görür.
Memluk Sultanı'nın yanında
🔷 Pek çok âlimden ders alan ve icazet sahibi olan Molla Gürani, dönemin büyük Türk-İslam devleti Memlüklülerin Sultanı el-Melikü'z-Zâhir Çakmak'ın yakın çevresinde bulunur ve ilim meclislerine iştirak eder.
🔷 Kahire'de devrin önde gelen ünlü medreselerinden biri olan Berkūkıyye'de fıkıh müderrisi olarak görev alır. Ancak Kadı Hamîdüddin Muhammed b. Ahmed en-Nu'mânî el-Fergānî ile aralarında çıkan tartışma nedeniyle müderrislik görevinden uzaklaştırılarak Şam'a sürgün edilir.
Anadolu'ya geçişi
🔷 Şam'a geçmek zorunda kalan Molla, Halep'te Osmanlı alimi Molla Yegan ile tanışır ve onunla birlikte Edirne'ye gider.
🔷 Gürani, o dönem Osmanlı'nın başkenti olan Edirne'de, Padişah II. Murad ile görüşür. Sultan, Molla Gürani'yi çok beğenir ve ona iltifatlar eder. Önce Bursa'daki Kaplıca ardından Yıldırım medreselerinde müderrislik görev yapar.
▶ Bir bilgi:
Hadis alimi ve tarihçi Sehavi, Molla Gürani'nin Anadolu'ya geldikten
sonra Şafii mezhebinden Hanefi mezhebine geçtiğini söyler.
