İlber Ortaylı'nın tavsiye ettiği 5 kitap 5 film
Ünlü tarihçi İlber Ortaylı, öğütler vererek düşünmeye sevk ettiği "Bir Ömür Nasıl yaşanır?" kitabında insanlara okuması gereken kitaplar ve izlenmesi gereken filmler hakkında önerilerde bulunuyor. Sizler için, İlber Ortaylı'nın yediden yetmişe herkesin faydalanabileceği kitap ve film tavsiyelerini derledik.
Osmanlı tarihi alanında dünyanın tartışmasız en büyük isimlerinden biri olan Halil İnalcık, 25 Temmuz 2016'da 100 yaşında vefat etti. Tıpkı hayattayken olduğu gibi vefatının ardından da çalışmaları ışık saçtı. Kitabın ilk cildinde Osmanlı toplumunun aslî unsurlarından sipahileri ve köylüleri, İslâm arazi ve vergi sistemini, raiyyet rüsumu, 15. yüzyılda Rumeli topraklarındaki Hristiyan sipahileri ve menşelerini, Fatih devrinden önceki tımar sistemini anlatılıyor. Hindistan ve İngiltere ile yaşanan pazar rekabeti, örfî-sultanî hukuk ile Fâtih'in kanûnları, Sened-i İttifak, Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu, Tanzimat'ın uygulanması ve sosyal tepkileri, batıdan kültür aktarımı gibi birbirinden kritik metinler, bu cildin diğer meseleleri.
İkinci cilt, uzun zamandır hararetle tartışılan Osmanlı tarihinde dönemler meselesiyle başlıyor. Hemen ardından İnalcık, "Âşıkpaşazâde tarihi nasıl okunmalı?" diye sorarak tarih yazımı konusunda yine büyük bir açığı kapatıyor. Sultan ve Siyaset başlığı altında Osman Gazi'nin İznik Kuşatması ve Bafeus Savaşı, Fatih Sultan Mehmed devri, Osmanlıların karar alma mekanizmaları, kazasker ruznamçe defterine göre kadılık kurumu, Osmanlı hukukunun İslâmlaşması, vergi toplama, Rum Ortodoks patriğinin statüsü gibi konular yer alıyor. Okuyucularımız bu cildin son bölümünde fethedilen Konstantinopolis şehrinin yeniden inşası, Galata'nın Osmanlı şehrine dönüşmesi ve Osmanlıların Karadeniz ve Boğazlar üzerindeki kontrolüne yönelik son derece doyurucu metinlerle karşılaşacaklar.
Kral Lear, Shakespeare'ın en önemli oyunlarından biridir. Kral Lear, usta yazar William Shakespeare'in en büyük tragedyalarından biridir. Hikâye, İngiltere'nin yaşlı kralı Lear ile kızları Goneril, Regan ve Cordelia'nın etrafında döner.
İyice yaşlanan ve artık tahtı bırakma zamanının geldiğini anlayan Kral Lear, ülkesinin topraklarını üç kızı arasında bölüştürmeye karar verir. Kendisini ne kadar çok sevdiklerini sorar kızlarına. Büyük ve ortanca kızları Goneril ve Regan, süslü ve abartılı sevgi sözcükleriyle gururunu okşarlar kralın. En çok sevip değer verdiği küçük kızı Cordelia ise şöyle der babasına: "Sizi, efendim, bir evladın babasını sevmesi gerektiği kadar seviyorum; ne bir eksik ne bir fazla." Ne var ki dürüstçe ve samimiyetle söylenmiş bu sözleri kendisine hakaret olarak değerlendiren kral, topraklarını iki kızı arasında paylaştırıp Cordelia'yı ülkeden kovar. Ancak Kral Lear'ın kısa süre sonra büyük bir trajediye dönüşen hayatı, böyle bir karar vermekle ne kadar büyük bir hata yapmış olduğunu gösterecektir ona.
William Shakespeare'in gurur ve meydan okumayı, sadakat ve hırsı, ihanet ve intikamı büyük bir ustalıkla betimlediği bu ölümsüz tiyatro oyunu, Gareth Hinds'in görsel bir şöleni andıran çizimleriyle, çizgi roman biçiminde yeniden hayat buluyor. Olağanüstü bir sahne performansını andıran ve büyük bir ustalık eseri olan bu uyarlama, dünya edebiyatının gelmiş geçmiş en görkemli ve en korkunç trajedilerinden birine çarpıcı ve yepyeni bir perspektif sunuyor.
"Titanic'te Rubaiyat! Doğu'nun çiçeği Batı'nın çiçekliğinde! Ey Hayyam! Yaşadığımız şu güzel anı görebilseydim!" Amin Maalouf, "Afrikalı Leo"danİ sonra bu kez Doğu'ya, İran'a bakıyor. Ömer Hayyam'ın Rubaiyat'ının çevresinde dönen içiçe iki öykü... 1072 yılında, Hayyam'ın Semerkant'ında başlayan ve 1912'de Atlantik'te bit(mey)en bir serüven... Bir elyazmasının yazılışının ve yüzlerce yıl sonra okunurken onun ve İran'ın tarihinin de okunuşunun öyküsü / tarihi...
Edebiyatımızın köşe taşlarından olan İhsan Oktay Anar'ın Puslu Kıtalar Atlası, yayımlandığı dönemden bu yana büyük yankı uyandırdı. Tarihi romandan daha fazlası olan Puslu Kıtalar Atlası, ilk baskısını 1995 yılında yaptı. 17. yüzyıl Osmanlı'sında yaşayan Uzun İhsan Efendi'nin tasarladığı dünya atlasını çizebilmek için rüya halini kullanmasını anlatan kitap, insanları gerçekle hayal arasında bir yolculuğa çıkarıyor.
Bir "ilk kitap", Türkçe edebiyatta yeni ve pırıltılı bir yazar... "Yeniçeriler kapıyı zorlarken" düşler üstüne düşüncelere dalan Uzun İhsan Efendi, kapı kırıldığında klasik ama hep yeni kalabilen sonuca ulaşmak üzeredir: "Dünya bir düştür. Evet, dünya... Ah! Evet, dünya bir masaldır." Geçmiş üzerine, dünya hali üzerine, düşler ve "puslu kıtalar" üzerine bir roman.
"Uzun yıllar öncesine dönüyorum ve Murat Reis'in Oğlu'nu okumaya başlıyorum. Büyük bir hayranlıkla okuduğum bu roman uçsuz bucaksız denizlerden geçip giderek bana Osmanlı tarihini sevdiriyor. Yazarı Reşad Ekrem Koçu, Osmanlı tarihini 'bugünde yaşatan' mucizevi, görkemli bir yazar! Reşad Ekrem'in eşsiz eseriyle dostluğum artık hep sürecek, herhalde ölünceye kadar…"
Selim İleri
Reşad Ekrem, Yeniçeri Ocağı'nı, kuruluşundan "şehir eşkıyası"na dönüp kaldırılışına kadar, bütün tarihi içinde ele alıyor. Reşad Ekrem'in dilinde tarih gerçek hayattan daha canlı, daha güzel, daha büyülü… Osman Gazi'den Sultan Vahideddin'e yüzyıllarca Osmanlı İmparatorluğu'na hükmeden anlı şanlı padişahlar… Savaş meydanlarında, sefer yollarında, sarayda, kılıçla, zehirle, cellat eliyle biten saltanat hikâyeleri…
Reşad Ekrem Koçu Osmanlı padişahlarında tüm ihtişamları ve zaaflarıyla Osmanlı sultanlarını ete kemiğe büründürürken kısa bir imparatorluk tarihini de renkli üslubuyla okurlara sunuyor.
