Dinmeyen acı: Çerkes Sürgünü
1864 yılında Rusya, stratejik önemi nedeniyle Çerkesya'yı boşaltma kararı almış, burada yaşayan Müslüman halkı sürgüne zorlamıştı. Osmanlı topraklarına sürgün edilen Çerkesler, kıyılarda süngülerle bekleyen Rus askerlerinin zoruyla gemilere zorla bindirilmiş, büyük çoğunluğu açlık, susuzluk ve salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmişti. Öyle ki, yolculuk sırasında hastalık belirtileri gösterenler gemiden aşağı atılır hale gelmişti. Çarlık Rusyası'nın, 21 Mayıs 1864'te topraklarını işgal edip Çerkes halkını sürgüne göndermesinin üzerinden 159 yıl geçti.
ÇERKES SÜRGÜNÜ NEDEN GERÇEKLEŞTİ?
◾ 19. yüzyılda özellikle 1864 yılında, başta Adigeler ve Abhazlar olmak üzere, Kuzey Kafkasya halklarının Osmanlı topraklarına yönelik zorunlu göçleri, tarihe "Çerkes Sürgünü" adıyla geçti. Bu fecaatin sonunda bir milyonun üzerinde nüfus Osmanlı topraklarına yerleşti. Abhazya'da 21 Mayıs günü, bu sürgünü anmak amacıyla ulusal yas günü olarak anılıyor.
◾ Takvimler 21 Mayıs 1864'ü gösterdiğinde, 300 yıl süren Kafkas - Rus savaşı sona ermiş, Kuzey Kafkas halkları sürgüne zorlanmaya başlamıştı. Bu tarihten sonra Çerkes toplulukları, dünyanın çeşitli ülkelerine dağıldılar. Sürgün süreci içerisinde binlerce insan hayatını kaybetti. Sürüldükleri topraklarda ise hastalık, açlık ve yoksulluk gibi problemlerle karşı karşıya kaldılar.
300 yıl önce Ukrayna'nın işgali Rusya'yı dünya sahnesine çıkardı
MÜSLÜMAN NÜFUS TEMİZLİĞİ
◾ Çerkes Sürgünü'nün temel nedeni, Rusya İmparatorluğu'nun yürüttüğü emperyalist, yayılmacı politikalar kaynaklıdır. Kırım Savaşı, Rus İmparatorluğu açısından Çerkesya'nın stratejik önemini somut bir biçimde ortaya çıkardı.
◾ Ruslar bu savaş ile beraber Müslüman kavimlerden kurtulmaya karar verir. Rus İmparatorluğun içinde yıllardan beri Rus egemenlik alanı içinde bağımsız olarak yaşamını sürdüren ciddi bir Müslüman bir nüfus bulunuyordu.
YAYILMACI POLİTİKA
◾ Adigeler, deniz yoluyla Batıdan yardım alabilecek ve hızla kalkınabilecek bir konuma ve toplumsal yapıya sahiptiler. Adige tarımı ve hayvancılığı da çağına göre oldukça iyi durumdaydı.
◾ Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenen yayılmacı Rus İmparatorluğu, kendi politik çıkarları için bütün Rusya'daki Müslüman nüfusu etkisiz hale getirmek istiyordu.
MÜSLÜMANLARIN OSMANLI'YA GEÇİŞİ
◾ Rusya, özellikle Batılı ülkelere açık olan, yani Karadeniz kıyısında ya da yakınında yaşayan Adigeler, Abhazlar, Nogaylar ve Kırım Tatarları gibi Müslüman toplulukları tamamen etkisizleştirmek hatta gerekirse yok etmek istiyordu.
◾ Bu amaçla Kuzey Kafkasya halklarının Osmanlı'ya göç ettirilmesi için gerekli faaliyetlere başladılar. Bu faaliyetler ise tamamen kanlı ve insanlık dışı eylemler olarak tarihe geçti.
OSMANLI: İNSANLIĞIN SON KALESİ
◾ Bu Müslüman halkların Osmanlı'ya göç etmelerini hızlandırmak amacıyla General Mihail Tarieloviç Loris-Melikov, 1860 yılında İstanbul'a gönderildi.
◾ Amaç, Kuzey Kafkasya Müslüman nüfusunun Osmanlı Devleti'ne transferinin Rusya açısından yaşamsal bir önem taşıdığını İstanbul'daki Rus büyükelçisine kavratmak idi.
◾ Osmanlı Devleti, Rusya'dan, bilhassa Kuzey Kafkasya'dan gelecek bir Müslüman nüfusu kabul etmeyi ilke olarak benimsedi ve karşılıklı göç komisyonları devreye sokuldu.
Rus esaretinden Sultan Abdülaziz sayesinde kurtulan Şeyh Şamil
