İslam hukukunu kanunlaştıran Mecelle'den maddeler
Sultan Abdülaziz döneminde Ahmet Cevdet Paşa'nın hazırladığı Mecelle, Osmanlı'nın medeni kanunuydu. 1851 maddeden oluşan Mecelle'nin ilk yüz maddesi, medreselerin mantık dersinde ezberletilirdi. Eski hukukçular da neredeyse bu ilk yüz maddeyi ezbere bilirdi. Günümüzdeki hukukçular için de önemli bir kaynak olan Mecelle'de yer alan kanunları sizler için derledik.
Sultan Abdülaziz döneminde oluşturulan Osmanlı'nın medeni kanunu Mecelle, 1877 yılında yürürlüğe girdi. 1851 maddeden oluşan Mecelle'yi, Ahmet Cevdet Paşa'nın başkanlığındaki komisyon hazırladı. Osmanlı'da uzun seneler kullanılan bu kanunlar, medreselerin mantık dersinde ezberletilirdi.
Dünya çapında itibar gören Mecelle, Arapça, Bulgarca, Rumca, Ermenice, Fransızca ve İngilizceye tercüme edildi.
Mecelle'nin yazılma sebebi eserin giriş kısmında anlatılır. Kurulan 'nizamiye mahkemeleri'ndeki hakimler, verecekleri hükümlerde hukuk bilgileri yeterli gelmediği için eski fıkıh kitaplarına başvururlardı. Fakat bu kitapları da anlamakta zorlandıkları için yeterli ve anlaşılır bir hukuk kitabına ihtiyaç doğdu.
Bu çerçevede Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ve aile hukuku hükümleri ile ilgili olan Hukuk-ı Aile Kararnamesi oluşturuldu.
Her iki kanun da İslam hukukuna dayalı olarak hazırlandı. Bu nedenle İslam hukuku açısından önemli bir yere sahip olan Mecelle, diğer İslam ülkeleri tarafından hazırlanan kanunlara öncülük etti.
Osmanlı'nın sosyal hayattaki zirve eseri
Mecelle dünya üzerinde de oldukça itibar gördü. Arnavutluk'ta 1928, Kıbrıs'ta 1946, Suriye'de 1949, Irak'ta 1951, Ürdün'de 1976, Güney Yemen'de 1992, İsrail'de 1984'e kadar uygulandı. Sırbistan ve Karadağ medenî kanunlarında, İsrail'in de aynî haklar kanununda Mecelle'nin izleri görülür.
Mecelle, İslâm hukukunun kanun hâline getirilebileceğini gösterir. Bu nedenle İslam coğrafyasında büyük hürmet duyulan Mecelle, aynı zamanda hukukçuların fikir alışverişi için yaptığı ilk teşebbüstür. İşte sizler için Mecelle'de yer alan kanunları derledik.
Köksüzlüğü kabul etmeyen bir modernleşmeci Ahmet Cevdet Paşa
Bir işten maksat ne ise hüküm ona göredir.
Yani bir işten amaç ne ise, gerekli olan hüküm de o amaca yöneliktir.
