Köle pazarındaki Müslümanlar

"Gemiden indiğimizde beni orada Johnson isimli, ufak tefek, Allah korkusu olmayan bir başka kötü adama sattılar. Birçok suç işlediğini bizzat gördüğüm bu adamın yanında kalmaktan korktum ve kaçtım. Kuzeye doğru 320 km yol gittim ve Kuzey Karolina'nın Fayetteville kasabasına vardım. Dua etmek için bir kiliseye girdim orada bir çocuk beni fark ederek babasına söyledi. Kısa süre sonra at üstünde iki adam beraberlerinde köpeklerle gelerek beni aldılar ve hapse attılar."

Bu sözler 1800'lerde Afrika'dan kaçırılıp Amerika'ya köle olarak getirilen bir Müslüman'a, Ömer İbn-i Said'e ait. Kendisinin bugüne ulaşan otobiyografisi geçtiğimiz günlerde ABD Kongre Kütüphanesi tarafından satın alınarak internette erişimine açıldı. 1831 yılında 60'lı yaşlarındayken kaleme aldığı anılarında Amerika'daki Müslüman bir kölenin günlük yaşantısına, hayatına ve toplumdaki yerine dair az bilinen detayları paylaşan İbn-i Said'in anıları önce kendi dilinde Arapça yazıldı daha sonra İngilizceye çevrildi. Yıllar içerisinde pek çok kez el değiştiren belgeler, en son 1996'da bir açık arttırmada 20 bin dolara alıcı buldu.

Batı Afrika ülkesi Senagal'deki köyünde, kendi tabiriyle 'kötü adamlar ordusu' tarafından alıkonulan ve altı hafta süren cehennem azabı bir gemi seyahati sonrası Charleston şehrine getirilen 37 yaşındaki İbn-i Said, köyündeki pek çok insanın vahşice öldürüldüğünü, kaçmaya çalışanların ise yine acımasızca, ağır şekilde cezalandırıldığını anlatıyor.

Günümüze ulaşabilen tek Müslüman-Amerikalı köle otobiyografisi olan belgeler Afrika'nın 18. ve 19. yüzyıllarına ayrıca Amerika'nın kölecilik tarihine ışık tuttuğu için, bu alanlarda araştırmalar yapanlar içinde müthiş bir kaynak. Bu otobiyografinin yayımlanması, Arap yazar Muhammad A. Al Ahari'nin derlediği Afrikalı Beş Müslüman Köle'nin Hatıraları adlı kitaba götürdü bizi... İlginçtir kitapta bahsedilen beş köleden biri de otobiyografisinin tamamı ortaya çıkan Ömer İbn-i Said.

Kitapta da belirtildiği üzere Ömer İbn-i Said, Afrika'dan Amerika'ya köle ticareti yıllarında getirilen Müslüman, eğitimli bir birey. Varlıklı bir ailenin çocuğu. Hayatının ilk yılları yoğun bir eğitimle geçmiş. Yaşadığı bölgede çocuklara aritmetik, Kur'an-ı Kerim ve Arapça dersleri vermiş. Senegal'deki köyünde yaşarken, bir yolculuk esnasında Amerikalı köle tüccarları tarafından alıkonularak çok kötü şartlarda Amerika'ya getiriliyor. Dindar bir insan olan Ömer, içinde bulunduğu şartlar gereği bir süre sonra kiliseye gitmeye başlıyor.