Mimar Sinan'ın eserleri depreme nasıl dayanıyor?
Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen iki büyük depremin ardından inşaat, mimari üzerine düşünceler ve tartışmalar başladı. Geçirdiği yüzyıllara ve depremlere rağmen tarihi yapıların nasıl ayakta kaldığı bir kez daha düşünüldü. Bu anlamda akla gelen ilk isim olan Mimar Sinan'ın eserlerinde kullandığı teknikleri sizler için araştırdık...
🔷 06 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen iki büyük depremin nihayetinde yedi binden fazla bina yıkılırken kırk binden fazla insanımız hayatını kaybetti. Depremle birlikte Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep'te tarihi eserler yıkıldı.
🔷 Gerçekleşen birçok yıkımın ardından yüzyıllara dayanan tarihi eserlerin dayanıklılığı merak konusu oldu. Özellikle Osmanlı'ya damga vuran müstesna isim Mimar Sinan'ın dört yüzden fazla inşa ettiği yapıların tekniği yeniden gündeme geldi.
🔷 Mimar Sinan, Yavuz Sultan Selim padişah olduktan sonra 1512 yılında devşirme olarak Kayseri'den alınıp İstanbul'a getirilerek Acemi Oğlanlar Ocağı'na teslim edildi. Burada bulunan herkes gibi o da bir zanaata yöneldi.
🔷 Mimarlığa yatkın olduğu anlaşılan Sinan, bu alan üzerine çalışmalar yaptı. 1514 yılında Çaldıran Savaşı'nda, 1516-1520 yılları arasında ise Mısır seferlerinde bulundu. Kanuni döneminde Belgrad, Rodos seferlerine katıldı.
🔷 48 yaşındayken katıldığı Karabuğdan seferi sırasında Prut Irmağı üstüne 13 günde yaptığı sağlam köprüyle dikkatleri üzerine çekti. Sarayda mimariden sorumlu kişi olan mimarbaşının vefat etmesiyle Sinan 50 yaşında sarayın başmimarı oldu.
🔷 Bu tarihten sonra 400 yüzden fazla eser inşa etti. Köprü, han, hamam, cami, külliye vb. türde yaptığı eserler asırlardır ayakta kalmayı başardı. Eserlerinde kullandığı teknikleri tek tek inceleyeceğiz.
Mimar Sinan'ın çıraklıktan kalfalığa geçiş eseri: Şehzadebaşı
Temel ve zemin
🔷 Usta mimar zemine çok önem veriyor, sağlam bir temel atmadan hiçbir eserin inşasına başlamıyordu. Örneğin devasa eseri Süleymaniye Camii'nin sadece temeli için 2 yıldan fazla süren çalışmalar yaptırdı.
🔷 Dünyada ilk kez Mimar Sinan'ın kullandığı "kazık temel tekniği" Süleymaniye Camii'nde görüldü. Sinan, önce zemini açtırdı ve 5-6 metre aşağıdaki kayalıklara ulaştı. Ardından zemine 30 binden fazla kazıklar çaktırıp kayalar yığarak toprağı iki yıl boyunca metrekare başına 10 ila 15 tonluk bir basınca maruz bıraktı.
🔷 Bu basınç, Süleymaniye'nin oluşturacağı basıncın iki katı idi. Koca Sinan böylelikle zemine uygulayacağı kuvvetten daha fazlasını test ederek zemini ölçtü. 2 yıl boyunca sürdürdüğü basınç ile birlikte zeminin yükü daha rahat taşımasını sağladı.
🔷 Mimar Sinan'ın kullandığı kazık temel tekniği Süleymaniye'den 450 yıl sonra yapılan dünyanın ilk yedi yıldızlı oteli olan Burj-Al Arab'ın inşasında kullanıldı. Dubai'nin yumuşak ve kumlu zemini için kullanılan kazık temel tekniği, Sinan'ın dehasını bir kez daha gösterdi.
