Müslüman alimlerin bilim tarihine yön veren uzay çalışmaları
İslam'da bilim, 8.yüzyıldan itibaren ivme kazandı ve yapılan araştırmalar dünya tarihine yön verdi. Bu dönemde Müslüman bilim insanlarının kaleme aldığı eserler, kaynak niteliğinde görülüp, ders kitabı olarak okutuldu. Öyle ki Batı'nın kendi çalışmaları olarak sahiplendiği birçok yenilik, aslında asırlar önce İslam uygarlığında ortaya konulmuştu. Gelin, tarihin seyrini değiştiren ve ilklere imza atan Müslüman bilim insanlarının uzay çalışmalarına daha yakından bakalım.
Önceki Resimler için Tıklayınız
MATEMATİK VE ASTRONOMİNİN OTORİTE İSMİ ALİ KUŞÇU
Gök cisimlerinin yere olan uzaklığını, yerkürenin eksenindeki eğikliğini günümüz hesaplamalarına en yakın değerde bulan, İstanbul'un enlem ve boylam derecesini belirleyen, Ayasofya'nın ilk müderrisi Ali Kuşçu'dur.
📌 15. yüzyılın başlarında Maveraünnehir bölgesinde Semerkand'da doğan Ali Kuşçu'nun tam ismi Kuşçuzâde Alâüddîn Ebû el-Kâsım Ali İbn Muhammed idi.
➡ Sarayda eğitim gören İslam alimi Uluğ Bey, Gıyâsüddîn el-Kâşî ve Kadızâde-i Rûmî gibi önemli bilim insanlarından matematik ve astronomi dersleri aldı.
➡ Semerkant'tan sonra Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan yönetimindeki Tebriz'e gitti. Burada iken Fatih Sultan Mehmed'e elçi olarak gönderildi. Görev süresi bittikten sonra Sultan'a İstanbul'a geri döneceğine dair söz verdi.
* Fatih Sultan Mehmed, yolculuğu boyunca kendisine refakat etmesi için bir heyet gönderdi ve İstanbul'da büyük törenlerle karşılanmasını sağladı.
OSMANLI'DA ASTRONOMİNİN TEMELLERİNİ ATTI
➡ Ali Kuşçu, matematik alanında hazırladığı Risâle der İlm-i Hisâb adlı çalışmasını genişleterek Muhammediye adıyla Fatih'e sundu.
➡ Fatih, Müslüman alimi Ayasofya'ya müderris olarak tayin etmesiyle İstanbul'da astronomi ve matematik alanındaki çalışmalara canlılık geldi. Molla Hüsrev'le birlikte Semâniye Medreselerinin programını hazırladı.
➡ Ali Kuşçu'nun payitahta geldiği dönemde şehirde astronomi alimi yoktu. Onun ilmi çalışmaları, Osmanlı'da matematik ve astronomi bilimlerinin temellerini attı.
İSTANBUL'UN BOYLAMINI BELİRLEDİ
➡ İstanbul'un boylamını 59 derece, enlemini de 41 derece 14 dakika olarak belirledi.
➡ Matematik alanında kaleme aldığı Muhammediye isimli eseri, Osmanlılarda en fazla ilgi gören hesap kitabıydı.
➡ Rakamların biçimleri ve dizilimi, tam sayılarla ve kesirli sayılarla hesap konusunu çok yalın, anlaşılır bir şekilde ele alıp açıkladı. Bundan dolayı uzun yıllar medreselerde ders kitabı olarak okutuldu.
➡ Fethiye adlı eserinde ise gezegenlerin konumları ve dizilimlerini açıkladıktan sonra kürelerin sayısı, gezegenlerin enlemsel, boylamsal hareketleri inceledi.
Gezegenlerin sıralaması ona göre şu şekildeydi: Satürn, Jüpiter, Mars, Güneş, Venüs, Merkür ve Ay.
SİBERNETİKİN KURUCUSU EL-CEZERİ
Haberleşme, kontrol, denge kurma ve ayarlama bilimi olarak bilinen sibernetikin kurucusu, su saatlerinden şifreli anahtarlara kadar birçok otomatik mekanizmayı tasarlayan bilim insanı el-Cezeri'dir.
📌 Tam adı "Ismail Ebul-Iz Bin Razzaz El-Cezeri" olan Müslüman bilim insanı, 1153 yılında Şırnak'ın Cizre ilçesinde dünyaya geldi. Yaptığı çalışmalarla dünya bilim tarihine ve modern teknolojiye yön verdi.
➡ El-Cezeri, bilgisayarın temelini atan, robotlar, saatler, su makinaları, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları gibi 60 makinanın mucidi ve dünyanın ilk sibernetik bilginidir.
➡ Sibernetik ise, canlılardaki sinir sistemini bilgisayar sistemlerine uyarlamaya çalışan bilim dalı olarak tanımlanır. Batı dünyasında otomatik sistemlerin başlangıcını Fransızlar, Descartes'a; Almanlar, Leibniz'e dayandırsa da Cezeri, bunlardan tam 600 yıl önce sibernetiğin ilkelerini bilim dünyasına sundu.
➡ El-Cezeri, 1205-1206 yıllarında yazdığı ''Kütab-ül'-Camü Beyne'l-ilm-ive'l-amelen-Nafi' Fi Sınatüi'l-Hiyel'' adlı kitabında 300'e yakın otomatik makine ve sistemleri ile ilgili bilgi vererek çalışma özelliklerini şemalarla gösterdi.
