Arama
Osmanlı bayram merasimlerinin temeli: Arife tahtı
İçimizi huzurla kaplayan bayramlar, Osmanlı döneminde de toplumsal, sosyal ve dini açıdan önemli bir yere sahipti. Sarayda özel hazırlıklar yapılır, ihtişamlı bir şekilde kutlanırdı. Padişahların bayram merasiminde kullandığı ve "Arife tahtı" adı verilen özel bir taht bulunur, o gün için hazineden çıkarılarak Bâbüssaâde'nin önüne taşınırdı. Dönemin zarafetini yansıtan "Arife tahtı" saray törenlerinin temelini oluştururdu.
Sultanların bayram tahtı
Osmanlı'da sarayda düzenlenen bayram merasiminde padişahların kullandığı ve ince işçiliğiyle gözleri kamaştıran "Arife tahtı", Topkapı Sarayı Revan Köşkü'nde sergileniyor.
💠 Osmanlı'nın "merasim tahtları", dönemin estetiğini yansıtan zarafet ve işlevleriyle saray törenlerinin temelini oluşturuyordu.
💠 Bu tahtlar arasında, padişahların bayramlardan bir gün önce saraydaki merasimlerde kullandığı "Arife tahtı" da yer alır.
💠 Sarayda bayramlaşma, bir gün önceden, arife günü başlardı. Padişah öğle namazını Ağalar Camisi'nde kıldıktan sonra, 'Arife tahtı' denilen taht, arz odasının önüne konurdu.
💠 İkindi namazından çıktıktan sonra padişah bu tahta gelip otururdu. Bayramlaşma, saray ahalisi ve Enderunlular arasında gerçekleşirdi. Bu program akşam namazına kadar sürerdi.
Osmanlı zarafetinin yansıması
💠 Topkapı Sarayı'nda sergilenen Arife tahtının ahşabı cevizdendi ve üzeri sedef ile kaplıydı. Sultan Ahmet Camii'nin mimarı olan Mimar Mehmet Ağa tarafından yapıldı.
💠 Kenarlarında bulunan iki tepeliği altın ve zümrüttendir. Üst kısmında bulunan fener şeklindeki yapısı ise yakut ve zümrütten oluşur. 17. yüzyılın Osmanlı ahşap, sedef ve bağa işçiliğinin önemli bir örneği olarak gösterilir.
Saray görevlileri tarafından özenle taşınırdı
💠 Bayramlarda kullanılan altın işlemeli taht, iç hazinede muhafaza edilir, zamanı geldiğinde hazine kethüdası tarafından çıkarılırdı.
💠 Bayram törenlerinde, 30 kadar baltacı (saray görevlisi) sedef kakmalı Arife tahtını Topkapı Sarayı'nın üçüncü kapısı olan Bâbüssaâde'nin önündeki sütunların arasına koyardı. Bayramlaşma bittiğinde taht hazineye teslim edilirdi.
Topkapı Sarayı'nın 4. avlusundaki Revan Köşkü'nde sergilenen Arife tahtını ziyaret edebilirsiniz.
📍 Nasıl gidilir?
Gelin, özel taht yaptıracak kadar kıymet verilen Osmanlı'daki ihtişamlı bayram merasimlerine yakından bakalım👇
Saraydaki bayram hazırlığı
💠 Müslüman ahalinin heyecanlı karşıladığı bayramlar için Osmanlı saraylarında da özel hazırlıklar yapılır, oldukça coşkulu ve şatafatlı bir şekilde kutlanırdı.
💠 Bayramlarda en önemli hadise, sultanların bayramlaşma törenleriydi. Sarayda düzenlenen merasimlerin planlanması, Teşrifat Kalemi denilen protokol müdürlüğünün göreviydi.
💠 Teşrifat Kalemi törenin detaylarını hazırlar, bayram namazı ve ardından gerçekleşecek olan merasime katılacak kişilere davet tezkireleri dağıtırdı.
Bayramlaşmanın kuralları kanunlarla belirlendi
💠 Osmanlı sarayında ilk defa bayramlaşmanın usüllerini kanunlarla belirleyen kişi Fatih Sultan Mehmet'tir. Osmanlı sarayında bayram sabahı yapılan asıl kutlamalar imsak vaktinden sonra başlardı. Kanunname'ye göre padişah bayram sabahı namazını Hırka-i Saadet Dairesi'nde kılar, daha sonra bu yerin önüne taht konulurdu.
💠 Padişah tahta oturunca orada bulunan hocalar dualar okurlar, ardından görevliler bunlara hediyelerini verirlerdi. Mehter çalmaya başlayınca bir taraftan da topluluk hep bir ağızdan "Bu gibi günlere yetişmek her zaman müyesser ola" diye bağırırlar ve dua ederlerdi.
📙 Osmanlı'nın misafirperverliğini gösteren bir Ramazan geleneği