Osmanlı padişahlarının marşları
İstiklal Marşı, sömürgeci güçlere karşı boyun eğmeyen bir direnişin destanıdır. Tarihimizde ve kültürel hayatımızda değerli bir anlam taşıyan marşımızın yüz yıl önce kaleme alınmasına ithafen 2021 İstiklal Marşı Yılı olarak ilan edildi. Peki, günümüzde belli değerler çerçevesinde birleştirici güce sahip olan milli marş kavramının Osmanlı dönemindeki karşılığını hiç merak ettiniz mi? Osmanlı'daki ilk resmi marş, 19. yüzyılda yenileşme hareketleriyle beraber ortaya çıktı. Gelin, padişah marşlarına yakından bakalım.
📌İmparatorluk marşı geleneği Abdülhamid döneminde de devam etti. Sultan tahta çıktıktan sonra adına birçok marş yazıldı. Bu marşlarla yakından ilgilenen Abdülhamid, hepsini tek tek dinledi. Şahsiyetindeki titizliği her alanda gösteren Abdülhamid, kendisi için bestelenen marşlarda da çok seçici davrandı.
📌Yazılan marşlar içerisinde bir tanesi vardı ki Sultan'ın ayrıca ilgisini çekmeyi başardı. Ahmed Necip Paşa'ya ait olan bu beste Hamidiye Marşı olarak ilan edildi. Abdülhamid, bestesinden ötürü Necip Paşa'ya bir köşk hediye etti.
Sultan Abdülhamid'in kızı Ayşe bu durumu anılarında şöyle anlatır: "Babam yeni padişah olduğu zaman birçok sanatkârlar marşlar yazıp takdim etmişlerdi. Sarayın orkestra şefi olan Necip Paşa da bir marş hazırlamıştı. Babam bu marşların hepsini dinlemiş. Necip Paşa'nınkini seçmiştir. Hamidiye Marşı olarak ilân edilen marş budur."
📌Hamidiye Marşı'nı Mahmudiye, Mecidiye ve Aziziye marşlarından ayıran en önemli özellik, güftesi bulunan ilk resmi Osmanlı marşı olmasından kaynaklanıyordu. "Ey velîni'met-i lem şehinşâh-ı cihan" mısrasıyla başlayan marş, 1908 yılına kadar Osmanlı'nın resmi marşı oldu.
📌Abdülhamid'in saltanatı boyunca Marş-ı Sultânî ve Abdülhamid Marşı gibi birçok marş bestelendi. Böylece Abdülhamid, adına en çok marş bestelenmiş padişah olarak kayıtlara geçti.
Güftesi bulunan ilk resmi Osmanlı marşı; Hamidiye
🔎AHMET NECİB PAŞA KİMDİR?
1815'te doğan Necip Ahmet Paşa Osmanlı döneminin önemli bestekar ve nota koleksiyoncularındandı. Küçük yaşlarda babasından ve onun arkadaşları olan musiki üstatlarından aldığı derslerle müzik çalışmalarına başladı. Muzıka-yi Hümâyun'a geçince buradaki hocalardan ve özellikle G. Donizetti'den flüt, keman ve piyano dersleri aldı. Paşa, yaşamı boyunca Batı ve Türk müziğinin aynı seviyede gelişimini sürdürmesi için uğraştı.
📌Osmanlı sultanları arasında Mehmet Reşad da sanat konusunda eğitim görmüş isimlerdendi. Yerli ve yabancı hocalardan aldığı eğitimlerle yüksek bir donanıma sahipti. Mehmet Reşad Mevleviliğe olan bağlılığı sebebiyle de ney üfleme konusunda kendisini büyük oranda geliştirmişti.
Sultan Reşad tahta çıktığında, diğer padişahlarda olduğu gibi yeni resmi bir marşa ihtiyaç duyulmuştu. 1909'dan sonra Hamidiye Marşı yerini Mehmet Reşat'ın güftesiz Reşadiye Marşı'na bıraktı.
📌Birçok müzisyen ve bestekar eserlerini ortaya koydu. İtalyan besteci, piyanist ve orkestra şefi Italo Selvelli'nin "Reşadiye Marşı" olarak bilinen çok sesli bestesi, imparatorluğun yeni marşı ilan edildi.
Sultan Vahdeddin'in ülkenin içinde bulunduğu zor koşullar sebebiyle kişisel bir marş edinmeyi reddetmesi üzerine Osmanlı tarihinde son resmi kişisel marş "Reşadiye" olarak kaldı.
🔎ITALO SELVELLI KİMDİR?
Italo Osmanlı'nın son yıllarında yaşayan İtalyan bestecidir. Yaşamı boyunca Osmanlı topraklarında musiki eğitimleri vermeye devam etti.
