Osmanlı paşalarının İstanbul’da yaptırdığı camiler
Osmanlı'nın yüksek rütbelere sahip şahsiyetleri için "Paşa" sıfatı kullanılırdı. Padişahın yakınında bulunan Osmanlı paşaları, sahip oldukları serveti onlara ahiret yurdunda fayda sağlayacak sadaka-i cariyelere sarf ettiler. İstanbul'un dört bir yanında yaptırdıkları külliye, cami, medrese gibi yapılarla şehri donattılar. Peki, Osmanlı paşaları İstanbul'da hangi camileri yaptırdı?
💠 Sokullu Şehit Mehmet Paşa Camii, II. Selim'in kızı ve Sadrazam Şehit Mehmet Paşa'nın hanımı olan Esmahan Sultan tarafından yaptırılmış güzide bir camidir.
💠 Mimar Sinan'ın en güzel eserlerinden biri olan Sokullu Camii, dış avlusu olmayan bir camidir. Cami avlusunun üç tarafı revaklar ve bunların etrafında yer alan üzerleri kubbeli 16 medrese odası ile çevrilidir.
💠 Caminin kitabesinde şu satırlar yer alır:
"Hem nam-ı Fahr-i âlem yani Vezir-i Azam
Kim baht-ı lâyezali ikbâl-i sermedidir.
Küffar-ı hâk-isarın yıkıp kenisesini
Bir mâbed eyledi kim şehrin seramedidir.
Beyt-ül-ibade oldu o dar-ı küfr ü zulmet
Hakka bu mucizat-ı kübrayı Ahmedîdir,
Tarih fikr ederken bu fethe tarih-i gayb
Didi bu cami din-i Feth-i Muhammedîdir.
Fi tîs'a ve seb'jneve tis'a mie."
💠 Atik İbrahim Paşa Camii, Çandarlı Halil Paşa'nın oğlu Sadrazam İbrahim Paşa tarafından 1495 yılında tamamlanır. Çandarlı İbrahim Paşa Camii olarak da bilinen cami kesme taştan oluşan sade bir yapıdır.
💠 Osmanlı camilerinin kubbeli yapısından farklı olarak çatıyla örtülen cami hakkında Evliya Çelebi şu sözleri söyler:
"Uzunçarşı içinde İbrahim Ağa Camii kargirdir, fakat kubbe bina değildir"
💠 Esasında bir külliye yapısı içerisinde yer alan İbrahim Paşa Camii; İbrahim Paşa tarafından 1556 yılında Mimar Sinan'a inşa ettirilir. Külliyenin içerisinde mektep, açık türbe, hamam ve çeşme bulunur.
💠 Caminin etrafı muntazam bir şekilde dizilmiş kesme taşlarla çevrilidir. Üç giriş kapısı ve kapılardan ikisinde Osmanlıca kitabe yer alır. Kitabede şu satırlar yazılıdır:
"Yaptı ibrahim Paşa bu muallâ camii.
Yümünle şali sürür encamda.
Kılarlar icma-i ümmet tâki beş vakti edâ.
Kılûben tahmîdü teşbihi sabâhü samda.
Kadiyi Dâi dedi itmamının tarihini.
E oldu izazile bu mâbed şerif eyyamda"
Mimar Sinan'ın küçük şaheserlerinden Hadım İbrahim Paşa Camii
💠 Damat İbrahim Paşa Camii, 1720 yılında Sultan III. Ahmed'in Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından yaptırılan bir camidir.
💠 Bazı rivayetlerde Damat İbrahim Paşa Camii'nin "Daru'l-Hadis Mescidi" adıyla tanındığı ve "Daru'l-Hadis"in dershanesi olduğu da ifade edilir.
💠 Esasında basit bir yapıya sahip olan cami, kare plandan ve tek kubbeden oluşur. Bu özelliği Damat İbrahim Paşa Camii'ne sade ve net bir görünüm kazandırır. Cami daha ekonomik olması açısından taş ve tuğla birlikte karma özellikte inşa edilir.
💠 Hafız Ahmet Paşa Camii, IV. Murad'ın Sadaret Kaymakamı ve Sadrazamı Hafız Ahmed Paşa tarafından 1595 yılında medrese, türbe, dârü'l-kurra ve sebille birlikte külliye şeklinde yaptırılır.
💠 Sebilin yanındaki hazîrede Hafız Paşa'nın kabri yer alır. Avlusunun ana kapısı üzerinde bir tarih kitabesi bulunduğu kaydedilir. Hafız Ahmet Paşa'nın sevap kazanmak için camiyi yaptırdığı belirtilen kitabede şu satırlar yer alır:
"Mukteda-yı vüzera Hazreti hafız Paşa,
Yesserallahu lehu ma yetemenna ve yeşa,
Çar rükni hesenat olmağiçün yaptırdı,
Cami ve medrese ve çeşme ve darü'l-kurra,
Dem-be-dem ab-ı sebilin içer ibn-i sebil,
Selsebil ırmağının zevkin olurlar güya,
Eyledi çünki o ali-himem a'la hasenat,
Enamallahu aleyhi'd-dereat'ül-ulya,
Ulemaü fudala macma'ıdır her tarafı,
Olıcak böyle mahallinde gerek öyle bina,
Hafızıyye anın oldı alem ve tarihi,
Gam değil müddet-i ömrile olunur ihsa".
