Arama
Osmanlı'da aşure günü nasıl karşılanırdı?
Osmanlı dini yaşantısının önemli bir parçası olan aşure; Saray başta olmak üzere, üst düzey devlet ricalinden halk kesimine kadar sosyal hayatı canlı tutan, birlik ve beraberliği kuvvetlendiren bir kültür oluşturmuştu. Bilhassa Osmanlı Sarayları bu özel günü, yaptığı etkinlikler sayesinde hakkıyla yerine getiriyordu. Müslümanlar için özel kabul edilen bu günde yardımlaşmanın en güzel örnekleri yine Osmanlı'da yaşanıyor, İstanbul'un neredeyse bütün evlerinden aşure kokuları sokaklara yayılıyordu. Peki, Osmanlı'da aşure gününde ne tür hazırlıklar yapılıyordu?
📌 İşte Peygamberimizin "Allah'ın ayı" olarak nitelediği Muharrem ayı Müslümanlar için özel kabul edilen zaman dilimlerinden biridir. Muharrem ayının içinde öyle bir gün vardır ki Müslümanlar için ehemmiyeti olan birçok hadise yaşanmıştır.
📌 Hz. Musa (AS) denizi yararak Firavun ile ordusunu sulara gömmüş, Hz. Nuh (AS) gemisini Cudi dağı üzerine demirlemiş, Hz. Yunus (AS) balığın karnından Aşure günü çıkmıştır.
📌 Pek çok anlama haiz olan bu özel gün, Osmanlı'da da elbette hakkıyla yerine getirilerek kutlanıyordu. Gelibolulu Ali, Katip Çelebi gibi Osmanlı tarihçilerinin eserlerinde aşure günü ile ilgili bilgiler yer almakta. Bu eserlerin hemen hepsinde Osmanlı toplumunun bu güne özel önem verdiğini işaret eden detaylar bulunur.
Peki, Osmanlı'da aşure günleri nasıl karşılanıyordu?
📌 Osmanlı'da Müslümanlarca kutsal sayılan Aşure gününde ilk olarak birbirleriyle akran olanlar el sıkışır, büyüklerin elleri öpülür ve selamlaşılırdı. Tıpkı bayramlarda olduğu gibi el öpme esnasında harçlıklar verilirdi, bu paralar uğurlu sayıldığı için harcanmaz saklanırdı.
Bu gün içinde gerek halk gerekse devlet ricali aşure dağıtımına özen gösteriyordu. Osmanlı'da cuma gününde aşure dağıtılırdı.
📌 İstanbul'un bütün evlerinde az da olsa Muharrem'in onuncu günü aşure pişerdi. Aşureler herkesin gücüne göre değişik şekillerde süslenerek komşulara dağıtılırdı.
📌 Hayırseverler de aşure günlerinde hayırda birbirleriyle yarışırdı. Halka aşure dağıtmak için vakıflar kurulmuştu. Zengin konaklarında pişen aşurelerde, aşureler kıymetli kaselere boşaltılır; aşure getiren kişilere ise bahşiş verilirdi.
📌 Aşure pişirme ve dağıtma işini maddi olanakları elinde barındırması sebebiyle en güzel şekilde saraylar üstleniyordu. İstanbul'da aşure ilk sarayda pişer, halk ise ertesi gün pişirirdi. Tanzimat'a kadar bu gelenek sürdü.
Aşure günü gelmeden evvel sarayda aşure pişirecek olmanın telaşı başlar, birkaç gün öncesinden alışverişler yapılırdı.