Osmanlı'nın en önemli hayır kurumlarından imarethaneler
İmaret veya imarethane, Osmanlı Devleti döneminde yoksullara ve medrese öğrencilerine yardım amacıyla oluşturulan hayır kurumlarıydı. Evliya Çelebi imarethaneleri, "51 yıldır seyahat etmekteyim fakat 18 hükümdarın yönetimindeki bölgelerde bizimki gibi imrenilecek bir kurum göremedim" şeklinde tanımladı. Hemen her külliyenin bünyesinde bulunan imarethaneler asırlar boyunca toplumdaki yardımlaşma, birlik ve beraberlik ruhunu ayakta tuttu. Peki, Osmanlı'daki en önemli imarethaneler hangileriydi? Hangi imarethane işlevini koruyarak günümüze kadar ulaştı? İşte Osmanlı'nın en önemli kurumları imarethaneler hakkında detaylar…
Önceki Resimler için Tıklayınız
İmarethanenin mimari özellikleri
📌Süleymaniye Külliyesinin bir parçası olarak inşa edilen imaret dikdörtgen planlıdır.
📌İmaretin kare planlı iç avlusu bulunmaktadır.
📌Tüm yapı kesme küfeki taşı olarak uygulanmıştır.
📌Yapı iç bölümlerinde revak üstleri kubblerle örtülmüştür. Mutfak bölgesindeki kubblerin büyük bacaları vardır.
Yapıya girişi kolaylaştırmak amacıyla birçok dış kapı mevcuttur. Mimar Sinan tarafından 1914 yılında Türk-İslam Eserlerine Müzesine tahsis edilen imaret bölümü toplam 69 yıl müzeye olarak hizmet vermiştir. Günümüzde restorant olarak kullanılmaktadır.
📌İmarethane, Eyüp'te Mihrişah Valide Sultan Türbesi ile Hüsrev Paşa Kütüphanesi arasındadır. Sokak üzerinde, mermer avlu duvarı pencereleri alnında, ikisi hariç, ikişer mısra bulunmaktadır.
📌Türbe, hazîre, İmaret (aşhane), mektep, sebil ve çeşmelerden oluşan külliye, Sultan III. Selim'in annesi Mihrişah Valide Sultan tarafından 1792- 1795 yıllarında Mehmed Arif Ağa ve Ahmed Nûrullah Ağa'nın başmimarlıkları sırasında inşa ettirildi.
📌 Bina emini Anadolu kazaskerlerinden Kavafzâde Mehmed Emin Efendi'ydi.
Topkapı Sarayı'nda geçen Fatih imarethanesi kayıtlarında şu bilgiler yer almaktadır:
Çalışanlar
📌Bir kâtip, bir vekilharç, bir kilerci, iki ferrâş, iki kayyım, iki çerağdâr, dört nakib, iki bevvâb, altı aşçı, altı ekmekçi, bir et hamalı, iki buğday ayıklayıcı, iki çanak yuyucu, iki imaret ahırına bevvâb, bir ambarcı, bir odun hamalı çalışıyordu.
İmarette çıkan yemek listesi
📌İmarette her gün sabah akşam iki defa yemek verilmekte olup bunlar genellikle sabahları pirinç çorbası, akşamları buğday aşı idi.
📌Her gün imaret için alınan 350 okka et ise bu yemeklerin yanında et de verildiğini göstermektedir.
📌Bunlardan başka imarete giren diğer günlük malzeme sabahları verilen pirinç çorbası için maydanoz, 15 okka soğan, 100 dirhem kimyon, 40 dirhem biber, yarım kile nohut, kabak mevsiminde 60 okka kabak, mevsimine göre 50 okka yoğurt, 30 kile pirinç, 10 okka badem, 10 okka incir, 87 okka sade yağ, 140 okka baldı.
