Osmanlı'nın hastalıklara geçit vermeyen karantina adası; Urla Tahaffuzhanesi
Dünyada bulaşıcı hastalıkların yaygın olduğu yıllarda, Osmanlı topraklarını deniz yoluyla gelecek hastalıklardan korumak için İzmir'de Karantina Adası üzerine yapılan ve günümüzde dünyanın en iyi korunmuş ada tahaffuzhanesi olarak gösterilen sağlık merkezini inşa etti. Yurt dışından gelen gemilerden hastalığın yayılma ihtimaline karşı Osmanlı bütün tedbirini aldı. Peki, Osmanlı'da salgın hastalık riski nasıl azaltıldı? Urla Tahaffuzhanesinde karantina süreci nasıl işlerdi?
Salgın hastalıkların geçmişi, insanlık tarihi kadar eskidir. Salgınlar yüzünden bugüne kadar milyonlarca insan hayatını kaybetti. Savaşlar da ve tabiî afetlerde ölenlerden çok daha fazla insan, salgın hastalıkların pençesinden kurtulamadı.
İmparatorlukları çökerten, sınırları yeniden çizen, orduları kıran salgın hastalıklar; ekonomik, siyasal ve demografik sonuçlarıyla yeryüzü haritasının yeniden çizilmesinde önemli roller üstlendi.
1800'lü yılların başında dünyanın hemen her tarafına kolera, veba, tifo, çiçek, sarıhumma gibi hastalıklar musallat oldu. Bu salgınlardan yüzlerce insan hayatını kaybetti.
Osmanlı'da dünyadaki bu bulaşıcı hastalıkların korunmak için çeşitli önlemler aldı. Bu önemlerde biri de karantina idi. Bulaşıcı hastalıklar sebebiyle çeşitli tedbirlerin alınması ve hastalığa yakalanmış olanların tecrit edilmesi eskiden beri görülen bir uygulamaydı. Bu amaçla Osmanlı İzmir'de Urla Tahaffuzhanesini inşa ettirdi.
Arapça kökenli olan tahaffuz kelimesi, "korunma" manasına gelir. Türk Dil Kurumunda ise "sefer sırasında, yolcu ve çalışanların arasında bulaşıcı hastalık görülen gemilerin karantina sürelerini geçirmeleri, gerekli sağlık önlemlerinin alınması ve hastaların iyileştirilmeleri için büyük limanlara yakın kıyılara kurulmuş sağlık kuruluşu" anlamına gelir.
Osmanlı, tüm dünyayı esir eden bulaşıcı hastalıkların önüne geçmek için tahaffuzhane yani karantina adası kurdu. Bu ada, günümüzde dünyanın en iyi korunmuş ada tahaffuzhanesi olarak gösteriliyor. 1823 yılında ise ilk karantina bölgeleri kuruldu.
Yolcuları ve personeli arasında bulaşıcı hastalık görülen gemilerin karantina sürelerini geçirmeleri, gerekli sağlık önlemlerinin alınması ve hastaların tedavi edilmeleri için 1865'de Urla ilçesi açıklarına inşa edilen tahaffuzhane, hem Anadolu'yu hem de Balkanlardan hacca gideceklerin durağı olması nedeniyle kutsal toprakları da hastalıklardan korudu.
Urla Tahaffuzhanesi, Osmanlı'nın veba, tifo, tifüs gibi ölümcül hastalıkların yayılmasını önlemek için inşa ettiği ve dünyadaki 3 ada tahaffuzhanesinden biriydi. 1880 yıllarda ortaya çıkan salgından korunmak için inşa edilen karantina adasında şüpheli görülen gemiler buralarda demirletilir ve kontrolleri yapılırdı.
Osmanlı topraklarına başka ülkelerden deniz yoluyla gelenlerin adanın 1 mil açığında demirlerdi. Adadan filikayla giden görevli de gemide hasta olup olmadığını kontrol ederdi.
