Osmanlı'nın hayırsever hanım sultanları
Osmanlı döneminde hanım sultanlar, sadaka-i cariyeye oldukça ehemmiyet verirlerdi. Dünyada kalıcı eser bırakarak sevabına nail olmak isteyen bu sultanlar cami, medrese, imarethane, külliye, hamam gibi pek çok vakfiyede bulundu. Bu eserler sayesinde hayırseverlikleri ile anıldı. Peki, Osmanlı'nın hayırsever hanım sultanları kimlerdi?
🔸 Osmanlı sultanları, sadaka-i cariye ile ilgili hadis-i şerifin üzerine sevabına nail olabilmek için çeşitli vakfiyeler yapar.
🔸 Gündoğdu, hanım sultanların hayra bakışı ile ilgili şu ifadeleri kullandı:
"Bu hadisi şerifi gören Müslümanlar, hayır yapmaya kalkışmışlar. Kimisi camii, kimisi mektep, medrese yaptırmış. Hanım sultanların da maddi imkanı var ve bununla sadece bir cami veya çeşme ile yetinmemişler. Camisi, medresesi, imarethanesi, tabhanesi, mektebiyle kocaman külliyeler inşa ettirmişler. Her hanım sultanın özellikle Mekke ya da Medine'de mutlaka bir hayır eseri vardır."
Osmanlı'nın hayırsever kadınları
NİLÜFER HATUN
🔸 Orhan Bey'in hanımı olan Nilüfer Hatun, I. Murad'ın annesidir. Bursa civarında bulunan Yarhisar tekfurunun kızıdır. Asıl adının Holophira olduğu konusunda rivayetler bulunur.
🔸 Nilüfer Hatun, Osmanlı'da ilk medrese ve köprü yaptıran hatundur. Öyle ki Bursa'da yaptığı hayırlar nedeniyle Nilüfer'e ismi verilir.
Adım adım tarih: II.Bayezid Külliyesi
🔸 Nilüfer Hatun'un hayırseverliğini, Gündoğdu şu şekilde tanımlar:
"Bursa'nın her yerinde Nilüfer Hatun tarafından yaptırılmış medreseler var. İlk medreseyi İznik'te yaptırmış. Ardından camii, köprü yaptırmış, kütüphane kurmuştur. Bursa'yı yaptırdığı eserlerle adeta gergef gibi nakış nakış işlemiş"
🔸 Evliya Çelebi'nin Nilüfer Hatun'un yaptırdığı bir köprü üzerine sözlerini aktaran Gündoğdu, "Cennete gitmeyi kendine gaye edinmiş Nilüfer Hatun tarafından yaptırılmış köprüdür. İlk önce dört gözlü yapıldı, daha sonra sekiz gözlü yaptırdı ve köprünün her bir taşını adeta nakış gibi ince ince işledi" dedi.
HAFSA SULTAN
🔸 Kanuni Sültan Süleyman'ın annesi olan Hafsa Sultan Yavuz Selim'in eşidir. Gençlik yıllarını Yavuz Sultan Selim'in sancak beyi olduğu Trabzon'da geçirir ve Şehzade Süleyman'ı burada dünyaya getirir.
🔸 Hayır severliği ile tanınan Hafsa Sultan, özellikle Manisa'da yaptırdığı cami, medrese, sıbyan mektebi, hankah, imaret, hamam ve dârüşşifadan oluşan külliyesi ile tanınır.
🔸 Hafsa Sultan, Osmanlı'da Mehd-i Ulya-yı Saltanat unvanını kullanan kişidir.
Mehd-i Ulya-yı Saltanat:
Padişahların annelerine verilen resmi unvandır.
ŞİFA BULDUĞU İLACI VAKFEDEN SULTAN
◽ Hafsa Sultan'ı anlatan Gündoğdu, "Manisa'yı Manisa yapan kadın olarak bilinir. Oğlu Manisa Valisi iken yanına göz kulak olmak için gitmiş. Hastalanan Hafsa Sultan, bir türlü şifa bulamaz. Sonra Merkez Efendi'yi davet ederler. 41 ayrı baharatı karıştırarak bir macun hazırlar. Ona biz mesir macunu diyoruz. Macunu yediğinde şifa bulunca hastalanan herkes şifa bulsun diye vakıf kurmuş ve mesir macununu dağıttırmış" dedi.
📌Bir Bilgi
Mesir macunu, Hafsa Sultan tarafından yaptırılan Sultan Camii'nden Hafsa Sultan'ın emri üzerine halka dağıtılır. Camii her yıl düzenlenen Mesir Şenliklerine ev sahipliği yaparak geleneği devam ettirmektedir.
🔸 Vakfiyeleri Manisa ile sınırlı olmayan Hafsa Sultan, Edirne'de konaklama külliyesi, Kırkağaç'ta çeşmesi, Sırbistan'ın Niş şehri yakınlarında Perkan Kasabası'na camii, Marmaris'te camii, hamam, han, Trabzon'a camii, medrese, imaret, Aydın'da çeşitli hayratlar, Urla'da mescit yaptırır.
