Osmanlı'nın ilk ticaret okulu: Hamidiye Ticaret Mektebi
Osmanlı tarihinin buhranlı bir döneminde tahta çıkan Sultan II. Abdülhamid, şartlar ne olursa olsun eğitim konusunu asla ihmal etmedi ve zihinlerin dönüşümünü sağladı. Öyle ki günümüze kadar gelen birçok üniversite onun döneminde inşa edildi. Bunlardan biri de Marmara Üniversitesi'ydi. Hamidiye Ticaret Mektebi adıyla kurulan bu eğitim kurumu, Osmanlı'nın ilk ticaret okuluydu. Peki, ticaret okulu fikri nasıl ortaya çıktı? Ticaret Mektebi'nin kuralları neydi? Gelin, bu eğitim kurumuna daha yakından bakalım.
📌Sultan II. Abdülhamid, oldukça buhranlı bir dönemde 31 Ağustos 1876'da tahta çıktı. Devletin yükselmesi için bilim, sanat, sanayi ve teknoloji alanlarında pek çok atılımda bulundu.
📌Şartlar ne olursa olsun eğitim konusunu asla ihmal etmeyen Sultan Abdülhamid, açtırdığı mekteplerle eğitim alanında zihinlerin dönüşümünü sağladı. Öyle ki günümüze kadar gelen birçok üniversite o dönemde inşa edildi. Bunlardan biri de Marmara Üniversitesi'ydi. Hamidiye Ticaret Mektebi adıyla kurulan bu eğitim kurumu, Osmanlı'nın ilk ticaret okuluydu.
📌 Sultan Abdülhamid, ekonomide gerçekleştirdiği icraatların, atılımların daha kalıcı ve geniş alana yayılmasını sağlamak için eğitim ve öğretim alanında çalışmalar yaptı.
📌Şehzadeliği döneminden itibaren ticarete ilgili olan Sultan Abdülhamid, Suphi Paşa'nın bir ticaret okulu kurulmasını teklif etmesine oldukça heyecanla karşıladı. Öyle ki mektebin kurulması için şahsi hazinesinden katkıda bulundu.
📌En nihayetinde 16 Ocak 1883'de Hamidiye Ticaret Mektebi'nin temelleri atıldı.
📌Okulun amacı, ülkede ticaretin gelişmesi ve Müslümanların ticari hayatta etkili olmasıydı.
📌Tarih boyunca Osmanlı'da yaşayan gayrimüslimler ticaretle daha çok ilgilenmiş, Müslümanlar ise askerlik, yöneticilik ve memuriyete yönelerek daha geri planda kalmıştı. Zamanla bu ayrım devletin de dikkatini çekecek hal aldı.
📌1939 yılında Sultan Abdülhamid yeni ekonomik düzenlemeler yapıyor, uygun kuruluşlar oluşturuyordu. Fakat bu alanlarda işletmeci, muhasebeci, mühendis gibi yetişmiş personel bulunmadığından başarılı sonuçlar alınamıyordu.
📌Ticaret hayatında istenilen canlılığın sağlanması için bu alanda hizmet verecek kurumlara ve insan kaynağını yetiştirecek bir eğitim kurumuna ihtiyaç vardı. Hamidiye Ticaret Mektebi, bu ihtiyaçlara cevap verebilmek maksadıyla hizmete girdi.
📌 Mektebin kuruluş nizamnamesinde bu eğitim kurumunun amacı "ticaret erbabı kişiler yetiştirmek" olarak belirlendi.
📌Ticaret Mektebi'nin eğitim süresi dört yıldı. İlk iki yıl idadi, son iki yıl ise fenni dersler alınırdı. Kısa bir süre kapalı kalan okul, yeniden açıldığında eğitim süresi 3 yıla düşürüldü.
📌 Okula 15-25 yaş aralığındaki öğrenciler başvurabiliyordu.
📌 Ticaret veya sanat alanında çalışanlar, yirmi beş yaşından büyük olsalar da istediklerinde derslere dinleyici sıfatıyla girebilirdi.
