Roma'ya başkaldıran Suriyeli kraliçe kimdi?
Antik Palmira kraliçesi Zenobia, Mısır'ı fethetmiş, Roma vilayetlerini ele geçirmiş ve ülkesini neredeyse Roma'ya denk bir imparatorluğa çevirmişti. Ancak yine de Roma İmparatorluğu'na bağlı bir devlet durumundaydı. Zenobia bunu değiştirmenin yollarını arıyordu. İşte, esareti kabul etmeyen Suriye Kraliçesinin öyküsü…
Günümüz Suriye'sinin ortasında, Şam'ın yaklaşık 210 km kuzeydoğusunda yer alan Palmira MS 1. yüzyılda Roma hakimiyetiyle gelişip zenginleşmişti. Roma tarafından yönetilen Akdeniz dünyası ve Asya'nın büyük imparatorlukları arasındaki keşişim noktasına konumlanmış olması Palmira'ya büyük bir stratejik ve ekonomik önem kazandırmıştı. "Çölün incisi" olarak bilinen bu vaha kenti, Zafer Takı ve tiyatro gibi ihtişamlı yapılarıyla ünlüydü.
MS 3. yüzyılın ortalarında, Roma İmparatorluğu siyasi ve ekonomik bir krizin içerisindeydi, sınırları sürekli saldırılara maruz kalıyor, merkezi ise ayakta durmaya çalışıyordu. 260'daki büyük yenilgi ve İmparator Valerian'ın Persler tarafından esir alınışı Roma yönetimini daha da büyük bir kargaşaya sokmuştu. Avrupa'da, isyancı Galya İmparatorluğu Roma'dan ayrılmaya başlamıştı. Zayıflayan ve sarsılan imparatorluk karşısında Zenobia, kendi imparatorluğunu kurabileceğini anlamıştı.
Zenobia'nın öyküsü yüzyıllar boyunca tartışmaların konusuydu. Roma biyografiler koleksiyonu Historia Augusta'da, Zenobia'nın kendisini Kleopatra'nın da bir ferdi olduğu Mısır'ın Ptolemaios hanedanıyla bağdaştırdığı belirtiliyor. 9'uncu yüzyılda yaşamış İranlı Taberi gibi doğulu tarihçiler Zenobia'nın Yunan değil Arap kökenli olduğuna inanıyordu. Modern tarihçilerse Palmira kraliçesinin Ptolemaios soyundan değil muhtemelen iyi eğitim aldığı, Palmiralı itibarlı bir aileden geldiği hususunda ortak düşünceye sahiplerdi.
