Savunma sanayinin unutulmaz isimleri
Milli Savunma Sanayimizin temellerini atan isimler, sayısız badireler atlatıp mücadelelerden geçerek hafızalarımızda yer edindi. Mücadeleyi elden bırakmayan bu isimler, bütün olumsuzluklara rağmen, ilk Türk yolcu uçağı, demir yolları, ilk füze atışı gibi birçok ilklere imza attı. Sizler için savunma sanayinin unutulmaz isimlerini araştırdık.
🔸 Cumhuriyet'in ilk yıllarında demiryolu yapımında büyük emeği olan ve bu yüzden Atatürk tarafından Demirağ soy ismi verilen Nuri Demirağ'ın daha sonra açtığı uçak fabrikası İnönü hükümeti tarafından kapatıldı.
🔸 Bütün olumsuzluklara rağmen "zafer uçakların kanatlarındadır" ilkesiyle yola çıkan Demirağ, 26 Mayıs 1944 tarihinde İstanbul - Ankara seferine başladı.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ/TAI) tarafından üretilen yeni nesil temel eğitim uçağına adını veren, Türk havacılığında adını hep ilklere yazdıran Vecihi Hürkuş ve boyu yaklaşık bir metre 33 cm, ağırlığı ise bir kilo 500 gram olan ve üzerinde de Türk bayrağı bulunan bir füzeyi İstanbul semalarından fırlatan Kirkor Divarcı'yı unutmamak gerekiyor. İşte savunma sanayimizin unutulmaz isimleri...
🔸 Cumhuriyet'in ilk yıllarında demiryolu yapımında büyük emeği olan ve bu yüzden Atatürk tarafından Demirağ soy ismi verilen Nuri Demirağ'ın daha sonra açtığı uçak fabrikası İnönü hükûmeti tarafından kapatıldı. Bütün olumsuzluklara rağmen "zafer uçakların kanatlarındadır" ilkesiyle yola çıkan Demirağ, 26 Mayıs 1944 tarihinde İstanbul Ankara seferine başladı.
🔸 Bu tarihten daha önce Vecihi Hürkuş tarafından, düşürülen düşman askerlerinin uçaklarına ait parçaların bir araya getirilmesiyle oluşturulan "VECİHİ K-VI" adlı uçak, yerli üretim olmadığı için ilk Türk uçağı olarak kabul edilen Nud 36 gerçekten Türk tarihinde büyük bir başarıdır.
🔸 NuD38 adında çift motorlu altı kişilik bir yolcu uçağı yapımı başarıyla tamamlandı. Bu Türkiye'nin kendi uçağını artık yapabildiği anlamına gelmekteydi. Üretilen uçaklar İstanbul'daki test uçuşlarından başarı ile geçti. Bu uçaklarla binlerce saat uçuş gerçekleştirildi ve herhangi bir aksaklık yaşanmadı.
🔸 Son zamanlarda gündeme gelen Türkiye kendi otomobilini yapabilir mi tartışmaları bir yana Türkiye 1936 yılında kendi uçağını üretmişti. Türkiye'nin önemli iş adamlarından Nuri Demirağ'ın çabalarıyla kurulan uçak fabrikası yaşanan talihsiz bir olayın ve dönemin yöneticilerinin desteğini çekmesi üzerine kapanmak zorunda kaldı.
🔸 1930'lu yıllarda Türkiye demiryollarına ağırlık vermeye başlamıştı. Ülkedeki demiryolu ağı artırılacaktı aynı zamanda da yabancıların işletmesinde olan demiryolu hatları devletleştirilecekti. Bu devletleştirme hareketi sürecinde bir Fransız şirketine verilen Samsun-Sivas hattı demiryolu inşaatının ihalesi iptal edildi. Yapım hakkının iptal edilmesinin ardından bu hat için tekrar ihaleye çıkıldı ve ihaleyi en düşük teklif veren Nuri Demirağ kazandı.
🔸 Böylece Türkiye'nin ilk demiryolu müteahhidi Nuri Demirağ oldu. Kısa süre içinde bu hattı tamamlayan Demirağ daha sonra Samsun-Erzurum, Erzurum ve Afyon-Dinar hattını yani yaklaşık 1250 kilometrelik hattın inşasını tamamladı. Soyadı kanunun çıktığı günlerde ise bu başarısından dolayı Atatürk kendisine Demirağ soyadını verdi.
🔸 Cumhuriyet döneminde devletin milli kaynaklarla demir yolu yapımı projesinde yer alır ve bu kapsamda 2012 km. uzunlukta demir yolu ağı döşedi.
🔸 Türk Hava Kuvvetlerini güçlendirmek için halkın bağış kampanyasına para vererek birkaç uçak almakla sorunun çözülemeyeceğini değerlendirildi. 1936 yılında Beşiktaş'ta Uçak Fabrikasını açtı, bugünkü Yeşilköy Havaalanı'nın yerinde pilot yetiştirmek üzere okul açtı. Türk Hava Kurumu kendisine 65 planör ve 10 uçak siparişi verdi. Planörler teslim edildi ama uçaklar anlaşılmayan gerekçeler ile alınmaz ve Demirağ bundan büyük zarar etti.
🔸 Yeni geliştirdiği uçak projelerine Devlet Hava Yolları da ilgi göstermez. "Zafer uçakların kanatlarındadır" diye yola çıktı ama büyük idealleri maalesef anlaşılamadı. Demirağ'ın girişimine yetkililer destek vermediği gibi malları haciz edildi. Bütün girişimleri sonuçsuz kaldı.
🔸 Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti tarihe intikal etmiş, Türk milleti İstiklal Savaşı vererek, Türkiye Cumhuriyeti'ni kurma iradesini göstermişti.
🔸 Bir devrin hüzünlü batışına ve yeni bir devrin başlamasına tanık olan vatanperver insanlar, Türk milletinin bir daha geçmişte yaşanan talihsizlikleri yaşamaması için gayret etmişlerdi. Bu insanlardan biri de pek çok girişiminin yanında demiryolu yapmakla ün kazanan daha sonra uçak fabrikası ve uçuş okulu açan Nuri Demirağ'dı.
🔸 1930'lu yıllarda yaşanan ekonomik krizin de etkisiyle ordunun uçak ihtiyacı halktan ve zengin iş adamlarından toplanan bağışlar ile karşılanmaktaydı. Bu amaçla bağış kampanyaları düzenleniyordu.
🔸 Türk Hava Kurumu yetkilileri iş adamlarından yardım topluyordu. Türk Tayyare Cemiyeti'nin kurulmasına öncü olan Atatürk, 1935 tarihinde Türk Hava Kurumu'na 10.000 lira bağışta bulunarak, bu kurumun önemine dikkat çekti. Bu dönemde bir uçağın bedeli yaklaşık 35.000-40.000 lira civarındadır.
