Sultan Abdülhamid'in 126 yıl önce kurduğu enstitünün koronavirüs ile mücadelesi
Binlerce kişinin hayatını etkileyen koronavirüs salgını için henüz bir tedavi bulunamadı. Ancak süreçle ilgili gelişmeler ve çözümler için çalışmalar devam ediyor. Sultan Abdülhamid'in 126 yıl önce kurduğu enstitü, koronavirüs aşısı üretmek için harekete geçti. Kurulduğu günden bu yana aşı ve serum üretimi yapan Bakteriyolojihane-i Osmani adlı bu enstitü hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.
Çin'in Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan ve hızlıca yayılan yeni tip koronavirüsün bulaştığı kişi sayısı 837 bini geçti. Hayatını kaybedenlerin sayısı 41 bin, iyileşenlerin sayısı ise 176 bin oldu. Asya'dan Amerika'ya kadar tüm dünyayı kırmızı alarma geçiren virüs, ülkemizde de toplam 214 kişinin hayatına mal oldu.
Türkiye'de TÜBİTAK tarafından organize edilen koronavirüse karşı yürütülen aşı çalışmaları başlatıldı. Bu aşı üretim projesine Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü katıldı. Sultan II. Abdülhamid tarafından 1894 yılında Bakteriyolojihane-i Osmani adıyla kurulan enstitü 126 yıldır aşı, serum üretimi yapıyor.
Aşı üretim projesindeki temel amaç, koronavirüs hastalığı etkeni SARS-CoV-2 virüsü için acil, inaktif insan aşısı geliştirilmesi. Projenin ilk 3 basamağı, ana basamakları oluşturuyor. Enstitü, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından virüsün üretilmesine yönelik her türlü çalışmanın yürütülmesinde gereklilik olarak belirtilen BSL 3 (Biyogüvelik seviyesi 3) laboratuvarına sahip. Projenin tüm aşamalarında yer alacak olan enstitü, BSL-3 laboratuvarı, yetişmiş insan gücü, tüm bilgi birikimi ile çalışacak.
Enstitü, son 50 yıldır viral aşı üretim ve hastalık teşhisleri konusuna özel viroloji laboratuvarlarına sahip ve yıllık 30 milyon doz aşı üretimi gerçekleştiren bir konumda olup kuş gribi, kuduz, şarbon, brusella gibi kontrol altına alınması ve mücadelesi insan sağlığı açısından önemli olan, ilaç ve aşı araştırma geliştirme ve kontrol projeleri yürütüyor.
İspanyol gribi ile koronavirüs arasındaki benzerlikler
Peki, Sultan II. Abdülhamid tarafından mikrobiyoloji servislerin temelini oluşturan bu enstitü nasıl kuruldu?
Pasteur'ün 1885 yılında kuduz hastalığı üzerine yaptığı çalışmalar, Sultan II. Abdülhamid'in dikkatini çekti. Bu alanda yapılan çalışmaları yakından izlemek amacıyla Tıbbiye Mektebi Dâhiliye Muallimi Dr. Aleksander Zoeros Paşa başkanlığında, Veteriner Hekim Hüseyin Hüsnü ve Zooloji Muallimi Dr. Hüseyin Remzi Beylerden oluşan üç kişilik bir heyeti Pateur'ün yanına gönderdi.
Sultan II. Abdülhamid, bu heyetle birlikte Pasteur'e verilmek üzere, bir devlet nişanı ve laboratuvarına yardım için 10.000 frank para yardımda bulundu. Paris'te Pasteur'ün yanında 6 ay kalan heyet, kuduz hastalığı aşısının hazırlanması ve kullanılması konularındaki tüm bilgileri öğrendi. Veteriner Hekim Hüseyin Hüsnü ile Dr. Hüseyin Remzi Beyler de Pasteur ve Chamberland'ın eserini "Mikrob Emrazı Sariye ve Şarboniyenin Vesaili Sirayeti ve Usulü Telkihiyesi" adı altında tercüme edip 1887 yılında yayımladılar.
1887 yılında yurda döndükten sonra da bu hastalığa karşı Darül-kelb Ameliyathanesinde aşı yapımına başladı.
