Arama
Tarih boyunca buzlarla kaplanan İstanbul Boğazı
İstanbul'un güzelliğine güzellik katan İstanbul Boğazı, tarih boyunca pek çok kez buzlarla kaplanmıştır. Bizans döneminden, Osmanlı'ya ve Cumhuriyet'in ilk yıllarından 1954 gibi yakın denecek bir döneme kadar birçok kez buzlanma hadisesi ile karşı karşıya kalmıştır. Boğazın mavi suları üzerinde yüzen beyaz buz blokları, İstanbul'un siluetine estetik açıdan farklı bir "hava" katmışsa da bu durumun nasıl oluştuğu oldukça merak konusudur. Tarih boyunca tekrarlanan İstanbul'un "buzlanma" hadiseleri tam olarak nedir? Boğaz gerçekten donmuş mudur yoksa altında yatan farklı sebepler mi vardır? Toplumsal hayatta bu olay nasıl karşılanmış ve edebiyata nasıl yansımıştır? Tüm bu soruların cevabını siz Fikriyat okurları için derledik.
Tuna Nehri'nden kopup Karadeniz'e gelen büyük buz blokları 1954 yılının 24 Şubat sabahı İstanbul Boğazı'nda Sarıyer, Büyükdere, Çengelköy, Kanlıca ve Ortaköy koylarını kapladı. Poyrazköy'den Rumelikavağı'na denizin üstünden yürüyerek gidilebildi. Mart başına kadar devam edem buz istilası gemi seferlerini de engelledi. 1929 yılından sonra Boğaz ikinci ve son kez buzlarla kaplandı.
Meraklılar buz üstünde yürümüş, hatta kimileri sandallara atlayıp bu buz kütlelerinin yanına gitmiş, yanlarında getirdikleri bayrakları dikerek fotoğraf çektirmişlerdi. Bu olayın en önemli yanı ise, bu tarihten sonra böyle bir tecrübenin yaşanmamış olmasıdır.
Tarihçi Eser Tutel ise "Ner'de Boğaz'ın Buzlarla Kapandığı O Eski Kışlar!" başlıklı yazısında yaşadığı bu deneyimi şöyle anlatıyor:
"Buzları yakından görmek için arkadaşlarla Gümiişsuyu'ndan Dolmabahçe'ye inmiştik. Karşılaştığımız manzara gerçekten her zaman görülecek gibilerden değildi! Gemilerin, vapurların, kayıkların, sandalların gidip geldiği Boğaz suları tâ karşı Üsküdar önlerine dek buzlarla kaplıydı ve görünürde ne büyük bir şilep vardı, ne de küçük bir sandal!"
"Sonradan duyduk: Rumelikavağı ile karşı kıyıdaki Poyrazköy arasında sıkışıp kalan buzlara basa basa Anadolu kıyısına geçenler olmuş. Maazallah bir düşseler, buz gibi Boğaz sularında donup kalmak bir yana, buz kitlesinin altından suyun üstüne bile çıkamamak var! Ama üstüne çıktıkları buz kitlesi leşi sekiz on kişilik kayık halkını çekecek denli büyük ve sağlam olmalı ki, düşen müşen olmamıştı..."