Tarihin kara lekesi: Hocalı Soykırımı
Tarihin en kara günlerinden biri 26 Şubat 1992 yılında yaşanır. Ermeniler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Azerbaycan'a ait topraklar üzerinde hak iddia eder. Karabağ bölgesinin havalimanına sahip tek yeri olan Hocalı'yı ablukaya alan Ermeni ordusu, tarihin farklı dönemlerinde yaptıkları gibi yine insanlık dışı fiillere girişir. İşte o kara günde yaşananlar...
🔶 Azerbaycan'ın tarihi bölgesi olan Karabağ, dağların ve yüksek yaylaların bulunduğu araziye sahip özel ve ulaşımı güç bir bölgedir. Hz. Osman (RA) zamanında Müslümanlar tarafından fethedilen bölge, İslam tarihinde de önemli bir yere sahiptir.
🔶 Selçuklular, İldenizliler, İlhanlılar, Timurlu, Akkoyunlular ve en son Safevilerin eline geçen Karabağ bölgesi, 1578 yılında Osmanlı hakimiyetine girer. Ancak bu hakimiyet Safeviler tarafından 1603 yılında bozulur.
🔶 XVIII. yüzyıla kadar Safevi hakimiyetinde kalan Karabağ, dönemin güçlü devleti Rusya'nın bölgeye inmesi üzerine yeni bir süreç içerisine girer. Osmanlı, Rusların ilerleyişi karşısında harekete geçerek Azerbaycan'ı 1724 yılında fetheder.
🔶 Konum itibariyle geçiş noktasında bulunan Karabağ'ı elde tutmak, Osmanlı için kolay olmaz. Ruslar ve Safevilerin saldırıları sonrası Karabağ, yeniden Osmanlı'nın elinden çıkar ve 19. yüzyıl itibariyle bölgede Rus hakimiyeti görülür.
(X) Ermeniler, Türkler'i kurtarıcı ve baba olarak görmüşlerdi
🔶 Rusya'nın 1917 yılında Bolşevik İhtilali'nin ardından çalkantılı bir sürece girmesinin ardından Ermeniler Karabağ üzerinde hak iddia etmeye başlar. Bu durumu fark eden Osmanlı, Karabağ'ı 1918 yılında ele geçirse de 1 ay sonra imzaladığı Mondros ile birlikte bölgeden çekilmek durumunda kalır.
🔶 Karabağ, 1919 yılında Azerbaycan'a dahil edilir. Ancak Rusların 1920 yılında Karabağ'ı işgal etmesiyle bölge yeniden karışır. 1920 yılında Lenin'e sunulan rapora göre Ermenilerin Karabağ ile hiçbir bağı bulunmadığı, dolayısıyla Azerbaycan'dan koparılmaması gerektiği ifade edilir.
🔶 Azerbaycan içerisindeki komünist partisi ve devlet yetkilileri arasında tartışma konusu olan Karabağ, 24 Temmuz 1923 yılında Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi olarak ilan edilir. Azerbaycan idaresine bağlı bölge, 1970'li yıllardan itibaren yoğun bir şekilde Ermeni baskılarına maruz kalır.
🔶 Ermeniler, ülkelerinin kendilerine yetmediğini söyleyerek Karabağ'ın kendilerine katılmasını ister. Uluslararası kampanyalar ve eylemler düzenlemeye başlarlar. Ermenilerin baskıları neticesinde Karabağ'dan Azeri göçü başlar.
🔶 Ermeniler, 21 Şubat 1988'de herhangi bir temeli olmadan Karabağ'ın Ermenistan'a ait olduğunu ilân eder ve bu tarihten itibaren bölgedeki Azerileri baskı altında tutmaya başlar. Aynı yılın haziran ayında Ermeni Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan Yüksek Sovyeti'nden isteyen teklifi reddedilir. Bu teklifi Rusya da kabul etmez.
(X) Azerbaycan tarihinin kırılma noktaları
