Taşa kazınan tarih: Kitabeler
Osmanlı'da önemli yapıların kapılarını taçlandıran kitabeler, İslam medeniyetinin sembolik varlığının kadim ifadesi niteliğindedir. Kültür ve sanat bakımından bir hayli yüksek değere sahip bu eserler, benzerine zor rastlanılan miraslardır. Osmanlı, medeniyetin umdelerini elbette ki taşa dahi kazıyabilmişti.
🔹 Osmanlı Devleti'nde baki kalıp gelecek nesillere aktarılması hedeflenen dini, sivil ve askeri binalar, taş ile inşa edilirdi. Taşın belli aralıklarla bakım görmesiyle uzun yıllar dirayetini koruması daha olağandı.
🔹 Özel yapıların dışındaki kişisel mülk, konut, konak gibi yapıların inşasında ise ahşap, kerpiç ve kagir gibi taşa nispetle daha kısa süre ayakta kalabilen malzemelere başvurulurdu.
🔸
🔹 Yeryüzünde asil imparatorluğun taşıdığı manayı yüzyıllar boyu, gelecek nesillere aktarmaya devam edecek yapılar elbette Osmanlı için de ayrıca hususi bir özelliğe sahipti.
🔹 Sadece asrını değil geleceğin idealini hedefleyen bu devlet için, bıraktığı eserlerde bir açıklama ve dua niyetinde kitabelere yer vermek mutad bir geleneğe dönüştü.
🔸
🔹 Kitabeler binaların kimi zaman iç ve kimi zaman dış duvarlarında, yer yer taç kapıların üzerinde mermer, taş, ahşap, çini, maden gibi maddeler üzerine oymak veya kabartmak suretiyle işlenmiş yazılardı.
🔹 Bu eserler medeniyet ve sanat tarihine ışık tutmanın yanı sıra, dil ve tarihin nüanslarını elde edebilmek noktasında önemli belgelerdi.
🔸
İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan
🔹 Güzide eserlerin bünyesinde tarihi özetleyen miraslar olarak kitabeler, Osmanlı'nın nezaketini, üslubunu, düşünce ve tasavvurunu nesillere aktarmada önemli bir adım taşıydı.
🔹 Eserin ne zaman yapıldığı, kim tarafından inşa edildiği, yapılmaktaki niyetin ne olduğu Osmanlı kitabelerine yansıyan unsurlardan sadece birkaçıdır.
🔸
Dünyadaki ilk gıda standardı: Kanunname-i İhtisab-ı Bursa
🔹 Osmanlı sultanlarının ilkinden sonuna kadar değişmeyen ortak fazilet olarak ihtiram, sanatperverlik, saygı ve nezaket; dönemlerinde inşa ettirdikleri eserlerin kitabelerinde bedahetle tezahür etti.
🔹 Osmanlı kitabelerinde 18. yüzyıldan bu yana alışılagelmiş tertip, kitabenin üst ortasına dönemin padişahının tuğrasının yerleştirilmesiydi.
🔸
