Arama
Yakup Beg ile Sultan Abdülaziz görüşmeleri
Savaşçı bir kimliğe sahip olan Türkler, dünya tarihi boyunca geniş coğrafyalarda hüküm sürmüşlerdir. Türkistan bölgesinde uzun yıllar hakimiyet kuran Uygur Türkleri de gösterdikleri başarılar ile isimlerini tarihe altın harflerle yazdırır. 19. yüzyılın ortalarında Yakup Beg adındaki Uygur Türk'ü, siyasi arenada zekasıyla ön plana çıkar. İşte, Yakup Beg'in, Osmanlı'nın 32. padişahı Sultan Abdülaziz ile yaptığı görüşmenin detayları...
KAŞGAR HANI YAKUP BEG KİMDİR?
◾ Yakup Han Bedevlet 1820 yılında, günümüzde Özbekistan sınırlarındaki Pişkent'te dünyaya gelir. Daha çocukken askeri kabiliyeti oldukça yüksek biri olduğu anlaşılır.
◾ Askeri alanda kendini geliştiren Yakup Beg, ilerleyen zamanda ise Hokand Askeri Kuvvetleri'ne girmeyi başarır. 1845 senesine gelindiğinde ise Hokand Hanı Hüdayar Han'ın dış ilişkiler memuru olur.
Taşkent nerede?
Özbekistan sınırları içinde yer alan Taşkent, Özbekistan'ın en büyük şehridir ve başkentidir. Bu kent, Özbekistan'ın kuzeydoğusunda yer almaktır.
Pişkent nerede?
Günümüzde Özbekistan sınırlarındaki Taşkent iline bağlı olan bir ilçedir.
Hokand (Kokand) Hanı Hüdayar Han kimdir?
Hokand Hanlığı'nın son hükümdarı olan Hüdayar Han, çeyrek asırlık hakimiyeti Türk tarihinde önemli değişimlere imza atmasını sağlamıştır.
ASKERİ ALANDAKİ BAŞARISI
◾ Askeri zekasından ötürü Yakup Beg'e, Akmescit'in komutası verilir. Rus ordusu, bu bölgeyi işgal etme girişiminde bulunur. Kuşatma tam yirmi altı gün sürer. Yakup Han Bedevlet, bu işgale var gücüyle direnir.
◾ O dönemler Kaşgar'da hakimiyet kurmuş olan Sadık Beg, Cihangir Hoca'nın oğlu Buzuruk Han'ı Kaşgar hükümdarı yapmak ister. 1864 senesinde ise Hudayar Han, Buzuruk Han ile Yakup Beg'e bin kişilik bir ordu tahsis eder ve Kaşgar'a gönderir.
Akmescit nerede?
Zamanında Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Akmescit, günümüzde Ukrayna sınırları içinde bulunur ve Simferopol adıyla bilinir.
Cihangir Hoca kimdir?
Cihangir Hoca, Hoca ailesinden Hoca Samırsak'ın oğludur. Hokand Hanlığı'nda dünyaya gelir ve Kâbil'de eğtimi görür. 1820'den itibaren üç kez Doğu Türkistan'a sefer düzenler.
YAKUP BEG'İN BEDEVLET OLMASI
◾ Kaşgar'a gelen Buzuruk, Hudayar tarafından han olarak ilan edilir. Bu esnada Yakup Beg ise önce Kaşgar'ı alır ardından Kuçay'ı, Korlay'ı ve Turfan'ı ele geçirir. Güçlü bir askeri yapısı bulunan Yakup Beg, Buzuruk Han'ın iktidarını sonlandırır ve kendini "Bedevlet, Atalık Gazi" ünvanları verilir.
◾ Yakup Han Bedevlet, zekasını siyasi bir araç görür; İngiltere, Rusya ve Osmanlı gibi devletler ile diplomatik ilişkiler kurar. Ticaret konusunda Rusya, askeri teçhizat alanında ise İngiltere ile arasını iyi tutar.
Turfan nerede?
Turpan olarak da bilinen Turfan şehri, günümüzde Doğu Türkistan sınırları içinde yer almaktadır. Bu tarihi bölge aynı zamanda bir vahadır.
YAKUP BEG VE OSMANLI İLİŞKİLERİ
◾ Kaşgar Hanı Yakup Beg yönetimde bulunduğu süre zarfında, Osmanlı İmparatorluğu ile çok iyi ilişkiler kurar. Bilhassa Anadolu Türklerinin askeri yapısını örnek alır ve bu alanda pek çok yeniliğe imza atar.
↪ Osmanlı Devleti ise kuruluşundan itibaren Kaşgar Hanlığı'nın varlığından haberdardır.
◾ Hakim olduğu coğrafyada istikrarı sağlayan Yakup Han, İslam dünyasının hamisi Osmanlı ile temaslarını artırmak ister. Bu hedef doğrultusunda 1865 yılında, Osmanlı'ya Hokand elçisi Yakup Seyyid Han'ı gönderilir.
Yakup Seyyid Han kimdir?
1818-1899 yılları arasında yaşamış olan Yakup Seyyid Han, Yakup Beg'in yeğenidir. Aynı zamanda bir diplomat ve elçidir.
SEYYİD HAN'IN OSMANLI'YA ELÇİ OLARAK GÖNDERİLMESİ
◾ Osmanlı Devleti, zamanında Türkistan hanlıklarına gerektiği ilgi ve alakayı gösteremediği için bunu telafi etme niyetindedir. Bundan ötürü Yakup Beg'e ekseriyetle yakın davranmaya ve yardımlar yapmaya başlar.
◾ Elbette bunun sebeplerinden biri de Osmanlı'nın, Asya siyasetinde etkin bir rol üstlenmek istemesidir. İstanbul'a elçi olarak gönderilen Seyyid Han Töre, Rusya'nın Hokand Hanlığı'nı tamamen yok etmeye niyetli olduğunu görür. Bunun üzerine 1870 yılında İstanbul'dan Hokand'a gitmek yerine direkt Kaşgar vilayetine geçer.