Arama
Yassıada'da yargılanan kadın milletvekilleri
27 Mayıs 1960'de Cumhuriyet tarihimize kara bir leke olarak geçen olaylardan biri yaşandı. Türk Silahlı Kuvvetleri'ne mensup bir grup subay, Demokrat Parti'nin Türkiye'yi baskı yönetimine ve halkı kutuplaşmaya götürdüğü gerekçesiyle yönetime el koydu. 27 Mayıs Darbesi, Türkiye'de meydana gelen ilk askeri darbeydi. Bu darbe sonucunda Milli Birlik Komitesi, anayasa ve TBMM'yi feshetti. Antidemokratik yöntemlerle Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ile Demokrat Parti milletvekilleri tutuklanarak Yassıada mahkemelerinde yargılandı. Yargılananlar arasında kadın milletvekilleri de vardı.
🔹 Vav TV'de yayınlanan Yön Veren Kadınlar programına bu hafta "Yassıada'da Yargılanan Kadınlar" konusu işlendi. Mimar Sinan Üniversitesi Öğr. Üyesi Doç. Dr. Işıl Tuna Pınar de programın konuğu oldu.
🔹 Cumhuriyet'in ilanıyla Türk kadınının siyasal haklarını ne zaman kazanacağına dair tartışmalar başladığını aktaran Doç. Dr. Işıl Tuna Pınar, "1923'den 1930'a kadar ilginçtir ki erkekler mecliste kadınların haklarını ne zaman elde edeceğini tartışıyor ve nihayet 1930 yılına gelindiğinde kadınlar, hem belediye meclislerine girebilme hem de belediye reisi olabilme hakkını elde ediyor. 1934 yılında ise milletvekili seçme ve seçilme hakkını kazanıyorlar" ifadelerinde bulundu.
🔹 1935 yılında yapılan seçimler ile kadınlar ilk defa milletvekili olarak halkı temsil etti. Bu konuyla ilgili olaral Pınar:
"Parlemantoda temsil oranı 399 kişide 172'dir ve o döneme göre iyi bir rakamdır. İlerleyen yıllarda bu rakam, meclis üye sayısının artmasına rağmen azalmıştır." tespitinde bulundu.
🔹 1954 yılında çok partili döneme geçilmesine rağmen tamamı Demokrat Parti'den, sadece 4 kadın milletvekili mecliste bulunuyordu. 1957 yılına gelindiğinde ise meclisteki 8 kadın milletvekilinin 7'si Demokrat Parti'dendi.
Adnan Menderes'in Yassıada'da az bilinen 40 fotoğrafı
🔹 Demokrat Parti'nin kuruluş felsefesi, genel itibarıyla demokrasi, özgürlük ve eşitlikten oluşuyordu. Adnan Menderes, işçilere grev hakkı verilmesine kadar o döneme kadar hiç bahsi geçmemiş düşünceleri dile getirdi.
🔹 Kadın hakları ve kadınların partide aktif rol alması konusu hem Adnan Menderes'in hem de Celal Bayar'ın önem verdiği konulardan biriydi. Bu yüzden parti politikası açısından önem arz ediyordu. Partiler arasında, ilk defa Demokrat Parti Kadın Kolları kurdu.
Demokrat Parti'deki Kadın Milletvekilleri
🔹 Demokrat Parti'deki kadın milletvekilleri eğitim seviyeleri yüksek ve kültürlü kimselerden oluşuyordu. Milletvekillerinin meslekleri hukukçu, öğretmen, akademisyen ve gazeteciydi.
Hilal Ülman kimdir?
🔹 Uzun yıllar tarih öğretmenliği yapan Hilal Ülman, 1957 yılında Demokrat Parti'den milletvekili seçildi. Yassıada'da Yüksek Adalet Divanı'nda yargılanarak hapis cezası aldıktan sonra af yasasıyla serbest kaldı.
Hatice Nazlı Tlabar kimdir?
🔹 Üç dönem Demokrat Parti milletvekilliği görevinde bulunan Hatice Nazlı Tlabar, Osmanlı'nın son sadrazamı Ahmet Tevfik Paşa ve Dahiliye Nazırı Mehmed Memduh Paşa'nın torunu avukat Mazlum Bey'in kızıydı. Yurtdışında felsefe eğitimi aldı. Dört dil bilen Tlabar, Belçika ve Avusturya'da dergilerde Türkiye temsilciliği görevinde bulundu.
🔹 1946'da Demokrat Parti kurulduktan hemen sonra partiye üye oldu. Adnan Menderes, Tlabar'a İstanbul'un propagandasını emanet etti. Pek çok hayır kuruluşunda da görev aldı ve Yenişehir'de kendi imkanlarıyla bir çocuk bakımevi açtı.