Arama
Azı karar çoğu zarar: 'Triptofan'
Bazen güzel bir yemek yedikten sonra tatlı bir uyku bastırır. Göz kapaklarınızı açamaz, olduğunuz yerde şekerleme yaparak uykuya dalarsınız. İşte bu durumun sebebi 'triptofan'dır. Bazen uykusuzluk ve depresyondan şikayetçi olabilirsiniz. O da triptofan eksikliğinden vücudunuzun size uyarısıdır. Triptofan, eksikliği halinde sizi karanlığa çekerken fazla tüketiminde de özellikle 50 yaş üzeri insanlarda tehlikelere yol açıyor. Azı karar çoğu zarar triptofan hakkında ilginç bilgileri sizler için derledik.
Proteinleri bir zincir, aminoasitleri de o zincirim birer halkası olarak düşünebilirsiniz. Bir protein zincirinin içerisinde yüzlerce bazen de binlerce amino asit yan yana dizilmiş olabilir. Bu amino asitlerden biri de 'triptofan'dır. Vücudumuzda bir proteinin düzgün çalışması için Bütün amino aitlerin tamam olması gerekir. Bazıları eksik olursa proteinin üç boyutlu şekli düzgün olmaz. Bu şekilde yanlış katlanan proteinler de doğru çalışmayabilir.
Triptofan, ilk olarak beyinde dönüştürülür. Serotonin beyinde ve vücutta çok sayıda bölgeyi etkiler. En büyük hedef organları beyin ve bağırsaklardır. Temel görevi ise ruh halini düzenlemek, uyku ve bilişsel işlevlere yardımcı olmaktır. Uyku konusunda bir diğer kilit hormon da melatonindir. Bu hormon uyku-uyanıklık döngüsünde görev alır. Bu iki hormonun yapımına katılan triptofan uyku konusunda çok önemli bir amino asittir.
Ruh hali değişiklikleri ile başlayalım. Vücudunuz yeterince serotonin üretmediğinde kendinizi huzursuz hissetmeye başlarsınız. Serotonin de öncülü triptofan olduğu için besinlerinizde bu amino asidin olmasına dikkat edin. Araştırmalar depresyon yaşayan kişilerde triptofanın daha az bulunduğunu gösteriyor.
Bilim insanları yeterli miktarda triptofan tüketmeyen kişilerde bazı sorunların olabileceğini gördüler. Bu kişilerde anksiyete, gerginlik ve sinirlilik daha fazla oluyordu. Sofranızdan triptofanı eksik ederseniz anksiyete seviyeniz artabilir. Agresif bireylerde sinirlilik ve dürtüsel davranışlar daha sık olabilir. Diğer taraftan triptofandan zengin yiyecekleri tüketmek sosyal davranışları iyileştirebilir.
Triptofanın kandaki miktarı bilişsel işlevleri derinden etkileyebilir. Moleküllerin kanda belirli bir eşik seviyesi vardır. Moleküller, eşik seviyesinin altına düştüğünde sorunlar görülmeye başlar
Araştırmacılar bir deneyde triptofanın kandaki yoğunluğunu düşürdüler. Katılımcılara daha sonra bilişsel testler yapıldı ve sonuçlar kaydedildi. Triptofanın yoğunluğu daha sonra yine normal seviyelerine getirildi. Bilişsel işlev testleri tekrarlandığında triptofan kanda yüksek olduğunda gönüllülerin daha yüksek test puanları aldığı görüldü.
Triptofanın hafıza ve öğrenme süreçleri üzerindeki etkisi birçok araştırma ile kanıtlanmıştır. Kanda düşük miktarda triptofan bulunması belleği ve bilişsel işlevleri kötü etkiliyor. Özellikle olaylara ve tecrübelere bağlı episodik bellek zarar görebiliyor.
Bilim insanları bunun serotonin seviyesinden kaynaklandığını düşünüyorlar. Gün içinde yaptığımız her olay, öğrendiğimiz şeyler beyinde serotonin ile etiketleniyor. Bu etiketlere ve önem derecelerine bakarak bu bilgiler uzun dönem belleğe alınıyor. Triptofanın yokluğunda serotonin sentezlenemiyor. Bu yüzden etiketleme işlemi de yeterince düzgün yapılamıyor.