Büyük Valide Han'ın alarm veren kubbeleri
Eminönü'ndeki Büyük Valide Han, İstanbul'un en büyük hanlarından biri olması nedeniyle, fotoğraf meraklılarının uğrak mekanı haline geldi. Geçmişte kervanların konakladığı Valide Han'da bugün 300'e yakın dükkan yer alıyor. Peki, Kösem Sultan'ın, 17'nci yüzyılda kervansaray kompleksi şeklinde, vakıf malı olarak inşa ettirdiği Büyük Valide Han'ın kubbesinin boğaza karşı zıplayıp fotoğraf çektirmek isteyenler yüzünden çöktüğünü biliyor muydunuz? Ya da bu olaydan sonra kubbelere çıkışın yasaklanmasına rağmen yasağın delinip tarihi han üzerinde reklam filmi dahi çekildiğini?
Önceki Resimler için Tıklayınız
Uzun yıllar devlet idaresinde etkin rol oynayan Kösem Sultan'ın muazzam bir servete eriştiği herkesçe malumdur. Bir isyanda katledilen Kösem Sultan'ın yıllardır kazandığı servetine ait nakitlerin önemli bir kısmı da bu handaki bazı odalarda bulunmuştur. 17. yüzyılın tarihçisi Naima bu hadiseyi şöyle nakletmektedir: ''Mercan çarşısında bina ettiği han ki Valide Hanı dedikleri muazzam handır; o handa yirmi sandık filorin (Venedik altını) bulundu…"
Büyük Valide Han tipoloji olarak iki katlı ve üç avlulu bir şehir hanıdır ve kapladığı alan bakımından İstanbul'da herhangi bir külliyeye ait olmayan en büyük şehir hanıdır. Ana cephesi Sultanhamam'dan Beyazıt'a çıkan Çakmakçılar Yokuşu boyunca III. Sultan Mustafa Camii hizasından başlayıp yokuşun üst tarafına kadar devam ederek arka taraftan da Uzunçarşı'da İbrâhim Paşa Camii yanına kadar geniş bir alanı kaplar.
Haliç'e hâkim bir sırt üzerinde bulunmaktadır. Ölçüleri bakımından İstanbul'un en büyük ticaret hanı olan Büyük Vâlide Hanı, Sultan IV. Murad'ın (1632-1640) saltanat yılları içinde padişahın annesi Vâlide Kösem Sultan tarafından başta Üsküdar'daki Çinili Cami olmak üzere çeşitli yerlerdeki hayratına gelir sağlamak gayesiyle yaptırılmıştır.
Büyük Valide Hanı'nın bir köşesinde gerçekten kare planlı bir kule bulunmaktadır. Schneider'in görüşüne göre bu kule Bizans çağından kalmıştır. İmparatorun saray muhafızının (Drungarios tes Biglas) makamı olan Vigla'nın da (Bigla) bu çevrede olması muhtemeldir. Bir ihtimale göre kule bu Vigla'ya aittir. Anlaşıldığına göre kule Büyük Vâlide Hanı'nın inşasından önce de vardı.
