Arama
Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavram
Bilgisayar ve internet teknolojilerinin hayatımıza girmesi ile pek çok rutinimiz, alışkanlığımız, iş yapma şeklimiz ve hayat tarzımız neredeyse tamamen değişti. Bu teknolojilerin her geçen gün geliştirilmesi, dijitalleşmenin yaşam alanlarımızda daha fazla yer kaplamaya başlamasıyla sonuçlanıyor. Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavramı sizler için derledik.
📌1980'li yıllardan itibaren ortaya çıkan küreselleşme, yaşam tarzlarında büyük farklılıklara yol açan, düşünsel dünyasına etki eden, kısa zamanda yaygınlaşarak tüm alanlarda etkisini gösteren ve dünyayı şekillendiren ana eğilimleri içine alan bir kavramdır.
📌Küreselleşme, tekdüzelikten uzak; ekonomik, siyasal, teknolojik ve kültürel boyutlu bir süreçtir. Modernliğin sonucu olarak değerlendirilen küreselleşme, yerel oluşumların biçimlendirildiği dünya çapındaki toplumsal ilişkilerin yoğunlaşması olarak tanımlanır.
Küreselleşmeye giden yolda bilgisayar ve internet teknolojisi, mihenk taşı olarak kabul edilir.
📌 İnternet teknolojisi, 2000'li yıllardan önce tek taraflı, sadece web sitelerinin kullanıcıya içerik sunduğu, kullanıcının bu veriye ulaşmak dışında bir şey yapamadığı bir teknolojiydi.
📌 Web 2.0 teknolojisi ise internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak oluşturduğu bir sistemdir. Artık kullanıcılar da iletişim sürecini devam ettirebilir, etkileşimde bulunabilir, içeriğe geri besleme bırakabilir hale gelmişlerdir. Böylece bireyler, hem içeriği kullanan hem de içeriği üreten olma boyutuna geçiş yapmışlardır. Bu gelişme, internet teknolojileri açısından devrim niteliğinde görülür.
Bloglar, forumlar, sosyal medya mecraları gibi platformlar Web 2.0'a örnek gösterilebilir.
Dijital tahakkümün son perdesi: WhatsApp ne yapmaya çalışıyor?
📌Böylece yazılımların veriyi kolayca bulmasını, paylaşmasını ve bilgiyi birleştirmesini sağlamayı amaçlar.
Semantik, insanların ve yazılımların kendi aralarında anlaşabilmeleri için kurgulanan bir ilişkilendirmeler bütünüdür. Yapay zekâ olarak düşünülmesi yanlıştır. Semantik web, daha çok yapay zekadan bağımsız olarak bilgiyi tanımlayabilmeyi, açıklayabilmeyi ve kaynağı belirtebilmeyi hedefler.
📌 Panoptikon, İngiliz filozof ve toplum kuramcısı Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarlamış olduğu hapishane inşa modelidir. Bireylerin kendilerini sürekli gözlem altında hissedip aykırı davranışlarda bulunmasının engelleyen bir sistemi ifade eder.
➡Foucault tarafından bu model, modern dünya ile ilişkilendirilmiştir. Gözetim denilince akla ilk gelen yapılardan biri olan Panoptikon modeli, birkaç katlı tek odalı hücrelerden oluşan bir halka üzerine kuruludur. Her hücre halkanın iç kısmına açıktır ve halkanın ortasında gözlemcinin kaldığı, tüm hücreleri gören bir nöbet kulübesi vardır.
➡ Panoptikon modelinde temel ilke, tek odalı hücre içindeki kişiye saklanacak yer bırakmaması; hücredeki bireyin nöbet kulübesinden sürekli görüldüğünü düşünerek davranışlarını kontrol altına alması ve her zaman izleniyor gibi davranmasıdır.
📌 Panoptikon'dan yola çıkılarak üretilen kavramlardan biri Süper Panoptikon'dur. Dijital iletişim çağının oluşturduğu denetimi ifade eder.
➡Medya çalışmaları yapan Mark Poster'a göre internet teknolojileri, günümüzde yaşamımızı denetim altına alan bir unsurdur. Fiziki anlamda duvarların, pencerelerin, kulelerin, gardiyanların olmadığı bir alan olarak, toplumsal denetimi internet sağlamaktadır ve bu teknolojiler bir Süper Panoptikon'dur.
➡Panotikon'dan farkı, gözetlenen kişilerin, yani internet kullanıcılarının bu duruma gönüllü olmalarıdır. Panoptikon gözetlenenlerin davranışlarını denetlemek isterken, günümüzün dijital dünyası bireylerin sürekli hareketliliğini, internet ortamında gezinmelerini ve sürecin bir parçası olmasını ister.