Enfeksiyon hastalıklarından korunma yolları nelerdir?
Kış aylarında artan hastalıkların nedeni çoğu zaman soğuyan havalar değil solunum yoluyla bulaşan virüs ve bakteriler. Kişiden kişiye öksürük ve hapşırık ile ortama yayılarak bulaşabileceği gibi, çevredeki cisimlere tutunma ve bu cisimlerin özellikle çocuklar tarafından ağızlarına götürmeleri şeklinde de bulaşabilir. Peki, vücutta enfeksiyon belirtileri nelerdir? Enfeksiyon hastalıklarından korunmak için neler yapılmalı?
İnsan vücudu mikroorganizmaların girişi ve çoğalmasına karşı kendini çeşitli savunma mekanizmaları ile korur. Savunma mekanizmaları normal çalışırsa enfeksiyon meydana gelmez. Ancak mekanizmalar herhangi bir nedenle zayıflarsa mikroorganizmalar hastalığı başlatırlar. Böyle kişilere duyarlı konak denir.
Savunma mekanizmaları; kötü hijyen koşulları, beslenme bozukluğu, yaşın her iki uç noktası (bebeklik - yaşlılık), iklim, fiziksel bariyerlerin yetersizliği (cilt ve mukozalarda ki bozukluklar), kalıtımsal yada kazanılmış bağışıklık sistemi yetmezlikleri, stresler, kronik hastalıklar, tıbbi ve cerrahi tedaviler, yetersiz bağışıklama (aşılar) gibi nedenlerle zayıflar ve kişi hastalıklara duyarlı hale gelir.
1. Hava yolu ile
Mikroorganizmaları içeren partikül yada toz parçacıkları havada uzun süre asılı kalır ve hava akımları ile geniş alanlara yayılırlar. Solunarak duyarlı konak tarafından alınırlarsa hava yolu ile bulaş meydana gelir. Örneğin: Tüberküloz (Verem)
2. Temas yolu ile
Doğrudan temas, dolaylı yoldan temas ve damlacık saçılması (Öksürme, hapşırma ,gülme ile ortama saçılan damlacıklar) yollarından biri ile olur.
Doğrudan temas:
Mikroorganizmaların insandan insana fiziksel dokunma ile bulaşmasıdır. Uçuk ve bit enfeksiyonu örnek verilebilir.
Dolaylı temas:
Duyarlı kişi mikropla bulaşmış bir nesneye dokunursa meydana gelir. (Kapı kolu, asansör düğmesi v.b.)
Damlacık saçılması:
Hasta kişinin solunum salgıları ile temas sonucu oluşur. Hasta konuşma, gülme, hapşırma, öksürme ile ortama enfekte salgılar saçar. Bunlar havada 1 metre kadar yayılarak yakında ki kişinin ağız, burun, göz dokularında yerleşebilir. Boğmaca, grip, zatürre damlacık saçılması ile bulaş gösteren enfeksiyonlardır.
3. Ara kaynak ile
Duyarlı bir kişi tarafından alınıncaya kadar mikroorganizmaların yaşam döngüsünü sağlayan maddeler ara kaynaktır. Su, kan, serum, plazma, çeşitli tedaviler, yiyecek maddeleri ve dışkı ara kaynak olabilir. Tifo, Hepatit A, Kolera bu enfeksiyonlara örnek verilebilir. Yurt dışı seyahatlerinde açıkta satılan yiyecekleri almamak, kapalı kutularda satılan ve güvenli olduğundan emin olunacak sıvıları tüketmek sağlık açısından çok önemlidir.
4. Vektör yolu ile
Mikroorganizmayı canlı bir organizmaya aktaran pire, kene ya da sivrisinek gibi bir ara taşıyıcı (vektör) varsa vektör yolu ile bulaş meydana gelir. Daha çok tropikal bölgelerde görülür. Lyme hastalığı kenelerle, Sıtma sivrisineklerle insanlara bulaşan hastalıklardır.
Dezenfeksiyon, cansız maddeler üzerinde bulunan hastalık yapıcı diğer adıyla da patojen mikroorganizmaların yok edilmesidir. Bir diğer ifadeyle dezenfeksiyon ile bir cisim hastalık yapıcı etkenlerden arındırılır. Bu amaçla kullanılan kimyasal maddelere dezenfektan denir.
