Arama
Kripto paralar hakkında bilmeniz gereken 20 kavram I Kripto para caiz mi?
Teknolojik gelişmeler hızını kesmeden hayatımızın her alanına etki etmeye devam ediyor. Son yıllarda gündemde olan kripto paralar da verilebilecek örneklerden sadece biri... Tüm kripto para birimleri dijital varlık olsa da tüm dijital varlıkların kripto para birimi olmadığı belirtiliyor. Peki kripto para nedir? Dijital kripto paraların kullanımının dini hükmü nedir? Kripto para caiz midir? Bitcoin caiz midir? Kripto para haram mı? Bu gidişatın içinde doğacak sorunları daha net görebilmek adına bazı kavramlara aşina olmakta fayda olduğunu düşünüyoruz. Sizler için derlediğimiz dijital varlıklar hakkındaki kavramları öğrenirken, Prof. Dr. Murat Şimşek'in Fikriyat'ta fıkhi açıdan kaleme aldığı kripto para sistemleri hakkındaki yazılarını da okuyabilirsiniz.
◾ Bitcoin herhangi bir merkez bankası veya bir ülke ile ilişiği olmayan elektronik bir para birimidir. Dağıtık defter teknolojisinin ve PoW modelini kullanır. Kriptopara piyasasının sürükleyici gücüdür. Felsefik olarak merkeziyetsizliği benimsemiş bir topluluk tarafından ilk kullanımları yapılmış ve günümüze kadar değerini artırarak gelmiştir. Sadece finansta değil, NFT gibi icatlara vesile olmasıyla sosyo-kültürel kodlarda meydana getirebileceği değişiklikler düşünüldüğünde, Bitcoin'in potansiyelini bugün bile anlamak tam olarak mümkün değildir.
◾ Basit anlamda baktığımızda bir Blok Zincir; verileri onaylamak için merkezi bir otorite yerine kriptoloji sayesinde bir fikir birliği mekanizmasından faydalanan, içeriği eşler tarafından korunan ve doğrulanan halka açık bir işlem defteridir. Bu ağdaki her bilgisayar, paylaşılan kaydın kendi kopyasını tutar, bu da tek bir bilgisayarın geçmiş işlemleri değiştirmesini veya kötü niyetli kişilerin ağda sahtekarlık yapmasını neredeyse imkansız hale getirir. Bunun istisnası %15 saldırısıdır. Bugün kripto paraları konuşmamızı mümkün kılan da blok zincir teknolojisidir. Bu teknoloji sayesinde; merkezi bir otorite veya coğrafi sınırlar olmadan; güvenilir, doğrulanabilir ve hızlı bir şekilde işlemler yapılabilir.
◾ Bir kripto para cüzdanı, kullanıcıların genel ve özel anahtarlarını depolayan, çeşitli blok zincirleriyle etkileşime girmelerine ve kripto varlıkları gönderip almalarına olanak tanıyan bir cihaz veya hizmettir. Cüzdanlar dijital (yazılım) veyaz fiziksel (donanım), etkin (internete bağlı) veya soğuk (internet bağlantısı kesilmiş), emanet (güvenilen bir üçüncü taraf kullanıcının özel anahtarlarının kontrolüne sahiptir) veya gözetim dışı (yalnızca kullanıcı kendi özel anahtarlarını kontrol eder) şeklinde olabilir.
◾ Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama, kullanıcıların sistemlerde oturum açarken birden fazla doğrulama biçimi sağlamasını gerektiren bir güvenlik mekanizmasıdır. Örneğin, bir e-posta hesabında oturum açarken, bir kullanıcının hem bir şifre hem de akıllı telefonuna gönderilen bir doğrulama kodunu girmesi gerekebilir.
Prof. Dr. Murat Şimşek'in Fikriyat'ta kaleme aldığı yazısı
👇
◾ Ölü para olarak da bilinen Dead Coinler, feshedilmiş projeler tarafından terk edilen kripto para birimleridir. Ölü paraları belirlemek için çeşitli kriterler kullanılır; etkin olamayan Web sayfaları, geliştirme güncellemelerinin olmaması, etkin düğümlerin olmaması ve üç ay boyunca 1.000 ABD dolarından az işlem hacmine sahip olması. 2020 itibarıyla 1000'den fazla ölü kripto para projesi belgelenmiştir.