Öğün sınırlarını aşan bir lezzet: Peynir ve çeşitleri
Binlerce yıldır sofralarımızı süsleyen peynir, kahvaltıların vazgeçilmeziyse de günün her vakti bize eşlik eden bir lezzet olarak öğün sınırlarını aşıyor. Anadolu, coğrafi konumu sebebiyle asırlarca peynirin merkezi olmuş ve ülkemiz onlarca çeşidiyle adeta bir peynir cenneti haline gelmiştir. Türk mutfağındaki en önemli besin kaynakları arasında yer alan peynir çeşitlerini sizler için derledik.
📌Peynirin kökeni oldukça eskiye dayanır. Peynir üretimine dair eldeki mevcut en eski arkeolojik bulgular M.Ö. 5000 yıllarına ait...
📌Peynirin çıkış noktalarının Orta Asya, Orta Doğu ya da Avrupa olarak tahmin edilmektedir. Mezapotamya peynirin merkezi olarak tarih sahnesindeki yerini almış. Yaygınlaşmasının Roma İmparatorluğu zamanlarında olduğu düşünülmektedir.
📌Peynirin ilk kez yazılı kaynaklara geçiş serüveni de oldukça ilginç. Peynir üretimi ile ilgili ilk yazılı kaynak M,Ö. 2000'li yıllara, Mısır'daki mezar yazıtlarına dayanmaktadır. Bu peynirlerin ekşi ve tuzlu tatlarıyla günümüzde feta ve peynire benzediği tahmin edilmekte.
📌İlk peynirin Orta Doğu insanları ve Orta Asya göçebe Türkleri tarafından yapıldığını ortaya koyan görüşler de vardır.
Olsa da yesek: Birbirini tamamlayan lezzetler 🍽
📌Peynir, kelimesi Türkçeye Farsça sütten yapılmış manasına gelen "panir" kelimesinden geçmiştir.
📌İlk kez Memluk Türkçesinde "benir, penir, beynir" şekillerinde görülür.
➡ Kâşgarlı Mahmud tarafından yazılan Divânu Lügati't-Türk'te "udma ve udhıtma" şeklinde geçmektedir. Udhıtmak Uygur Türkçesinde uyutmak anlamındadır ve Udhıtma udhıttı, "sütü uyutmak", "uyumuş süt" ve "peynir" anlamında kullanılmıştır.
📌Çok eski tarihlere uzanan peynirin kültürümüzde sarsılmaz bir yeri vardır. Ülkeler gelişim düzeylerine ve kaynaklarına göre peynir çeşitleri üretmiştir. Ülkemiz de peynir çeşidi olarak çok zengindir. Peki, bu peynir çeşitleri nelerdir?
📌Peynir ismini Çanakkale'ye bağlı Ezine ilçesinden almıştır.
📌Ezine, Edirne ve Trakya'ya özgü, tam yağlı ve doğal bir peynirdir. Ezine, benzer özellikler gösterdiği Edirne peyniri ile birlikte Türkiye'de tüketilen en popüler beyaz peynir çeşitlerinden birini oluşturmaktadır.
📌Bu peynirin sırrı insanda yeniden yeme hissi uyandırmasıyla açıklanır.
📌Farklı görüntüsüyle bilinen küflü peynirler, günümüzde sevilerek tüketilen yiyecekler arasında yer alır. Ülkemizde bilhassa Konya, Karapınar, Ereğli, Cihanbeyli gibi hayvancılığın yoğun olduğu yerlerde üretilir. Özellikle koyunculuk bu peynir üretimini çok işlevsel hale getirmiştir.
📌Küflü peynir, özellikle kırsal alanda yağı alınmış koyun sütünden üretilir. Yağının alınması, doğal küflenmeye yol açtığı için aflatoksin oluşmasına engel olur. Çok vurgulu, aromatik tadların geliştiği, dağılabilir yapıda bir tulum peyniridir.
📌İzmir tulum peyniri, İzmir'e özgü bir tür tulum peyniridir. İzmir'in yanı sıra Aydın, Balıkesir, Denizli, Manisa ve Muğla'da da üretilmektedir.
📌Deri tulumda kuru ve teneke tulumda salamuralı olmak üzere iki farklı türü mevcuttur.
📌Gerçekte koyun sütünden yapılır, ancak inek ve keçi sütleri ile karıştırılarak da üretilir. Geleneksel tulum peynirlerinde peynir, tulumun kılsız tarafında olgunlaştırılırken, İzmir tulumu tıraşlanmış kıllı tarafta olgunlaştırılır. Geleneksel tulum peynirleri tek bir kitle iken İzmir tulumu kalıplar halindedir.
