Arama
OHAL nedir: Olağanüstü hal (OHAL) deprem bölgesinde neler sağlayacak?
Merkez üssü Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesi olan ve çok sayıda ilde hissedilen 7,7 büyüklüğündeki depremin ardından 10 ilde, 8 Şubat 2023 01.00 itibariyle üç ay süreyle OHAL (olağanüstü hal) ilan edildi. Peki, OHAL nedir? Deprem bölgesindeki OHAL neler sağlayacak?
OHAL ilan edildi demek, ne demek?
Cumhuriyet tarihinin en büyük depremi olarak kayıtlara geçen 7.7'lik Kahramanmaraş depremi 10 ilde büyük yıkıma yol açtı. Özellikle ilk saniyeden itibaren ülkemizde her vatandaş, sivil yardım kuruluşları ve devlet görevlileri kritik 20 saatte afet bölgesinde gece gündüz mücadele etti hala da devam ediyor. 50. saatin üzerinde olduğumuz süre içerisinde enkaz altından mucizeler gelmeye devam ediyor.
Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) kapsamında "Seviye 4" alarm ilan edildi, ardından deprem bölgelerinde 3 ay süre ile OHAL ilan edildiği Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyuruldu. Anayasa'nın 119. maddesine dayanarak, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Malatya, Kilis, Gaziantep, Osmaniye ve Adana'yı kapsayan 3 ay süreli OHAL kararı aldıklarını açıkladı.
OHAL ilan ilan edilen iller...
Karar Resmi Gazete'de ilan edildi ve Anayasa'nın 119. maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu'nun 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamında;
Adana,
Adıyaman,
Diyarbakır,
Gaziantep,
Hatay,
Kahramanmaraş,
Kilis,
Malatya,
Osmaniye ve
Şanlıurfa'da bugün saat 01.00'den itibaren 3 ay süreyle OHAL ilan edildi.
Peki OHAL tam olarak ne anlama geliyor ve deprem bölgesinde neler sağlayacak?
Olağanüstü hal (OHAL) nedir?
OHAL, olağanüstü bir yönetim düzeninin gerekli olduğu doğal afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde ilan edilir. OHAL'de vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü hallerin her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya nasıl durdurulacağına, halin gerektirdiği tedbirlerin nasıl ve ne suretle alınacağına, kamu hizmeti görevlilerine ne gibi yetkiler verileceğine, görevlilerin durumlarında ne gibi değişiklikler yapılacağına ve olağanüstü yönetim usullerine ilişkin hükümler belirtilir.
Olağanüstü hâl nasıl ilan edilir?
OHAL amacı zorlu mücadelede devletin işleyişine hız kazandırmaktır. Vatandaşla ilgili değil devletin işleyişiyle ilgili bir düzenlemedir. Peki, Olağanüstü hâl nasıl ilan edilir? Yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edilebilir. Olağanüstü hal kararı Resmi Gazete'de yayımlanır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağrılır.
Türkiye'de kaç defa OHAL ilan edildi?
➡ Türkiye tarihinde 3 kez (OHAL) ilan edildi. 1978 ila 1983 arasında sıkıyönetim olağanüstü hal ile değiştirildi ve 2002 Kasım'a kadar yürürlükte kaldı.
➡ İkinci OHAL 2016 yılında ilan edildi. 20 Temmuz 2016'da askeri darbe girişimi sonrasında Türkiye genelinde 3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi. 21 Temmuz 2016 saat 01.00 itibarıyla olağanüstü hâlin geçerli olması mecliste 115'e karşı 346 oyla kabul edildi.
➡ 20 Temmuz 2016'da ilan edilip, 7 kez uzatılan olağanüstü hal uygulaması iki yılın ardından 18 Temmuz 2018'de tamamen kaldırıldı.
Olağanüstü hal (OHAL) deprem bölgesinde neler sağlayacak?
Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre; 10 ilde 8 Şubat 2023 01.00 itibariyle üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi.
➡ Kanuna göre, OHAL kararının alınmasının ardından, felakete uğrayanların kurtarılması, hasar ve zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve yapılması gereken işler, para, mal ve çalışma yükümlülüğü yoluyla sağlanacak.
➡ Gerekli harcamalar öncelikle kamu kaynakları ile yardımlardan sağlanacak.
➡ Olağanüstü hal ilan edilen bölge içindeki kamu kurum ve kuruluşlarıyla tüzel ve gerçek kişiler, kendilerinden istenecek veya yükümlülük konulacak arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme ile giyecek ve diğer maddeleri vermek zorunda olacak.
➡ Bu amaçla, öncelikle o bölgedeki genel ve katma bütçeli dairelere, kamu iktisadi devlet teşekkülleri ve kuruluşları ile bunlara bağlı müesseselere ve mahalli idarelere başvurulacak.
➡ İhtiyaçların bu kaynaklardan zamanında ve yeterince karşılanmaması halinde, imkan ve kaynakları da dikkate alınarak, bölgedeki özel kuruluşlara ve gerçek kişilere ait olanlara yükümlülük konulacak.
➡ Yiyecek, giyecek, araç, gereç, ilaç ve tıbbi malzemeler gibi zaruri maddeler bölge sınırları içinde sağlanamadığı takdirde, bu Kanun hükümleri uygulanmak suretiyle en yakın bölgelerden yükümlülük yoluyla sağlanacak.
➡ Olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde yaşayan 18-60 yaş arasındaki vatandaşlar, olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlü olacak.
➡ Olağanüstü hal ilanında koordinasyon, Cumhurbaşkanlığınca veya Cumhurbaşkanının görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakanlıkça sağlanacak.Bunun için, ilgili bakanlıkların temsilcilerinden oluşacak Olağanüstü Hal Koordinasyon Kurulu kurulacak.