Sağlık Arası I Kızamık vakaları yeni bir salgın riski oluşturur mu?
Bir RNA virüsü olan kızamık vakaları, son günlerde hem ülkemizde hem de dünyada artış gösterdi. Döküntü, ateş ve lenf bezlerinin büyümesi gibi belirtiler gösteren kızamık, çocukluk çağı hastalığı olarak bilinse de yetişkinlere de bulaşabiliyor. "Kızamığın salgına dönüşme riski var mı? Kızamıktan nasıl korunur? Yeni doğan bebeklere kızamık aşısı yapılır mı? Çocukken aşı olmak ileriki yaşlarda kişiyi tamamen korur mu?" gibi pek çok soruyu Prof. Dr. İlyas Dökmetaş'a sorduk.
🔸 Sağlığa dair akıllardaki pek çok soru işaretine cevap bulduğumuz Sağlık Arası programımızın yeni konuğu Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ABD Başkanı Prof. Dr. İlyas Dökmetaş.
🔸 Kızamığın salgın boyutuna ulaşma riskini ve kızamık aşısının koruyuculuğunu Prof. Dr. İlyas Dökmetaş ile konuştuk.
▪ Burcu Sandıkçı: Son zamanlarda artan kızamık vakalarının nedeni nedir?
▪Prof. Dr. İlyas Dökmetaş:
▪ Mevsimsel bazı hastalıklarımız var bizim. Kış dönemlerinde solunum yolu enfeksiyonları çok artar, o dönemde döküntülü hastalıklarımız da vardır. Okulların açılması ve eğitimin başlamasıyla beraber bu hastalıklar pik yapabilir. Bazen okullar kapandıktan sonra da hastalıklar görülebilir.
▪ Şu aşamada toplumumuzda kızamık olguları var. Bunlar ya aşısız bireyler ya da daha önce uygun şartlarda aşı yapılmayanlar, hastalığı geçirmeyenler kişiler olabilir.
▪ Burcu Sandıkçı: Kızamığın salgına dönüşme riski var mı?
▪ Prof. Dr. İlyas Dökmetaş:
▪ Onlarca yıl öncesinde dünya çapında çok büyük salgınlar da görüldü. Bizim ülkemizde de 1990'lı yıllarda 2000'in başlarında yine bir kızamık salgını oldu. O dönemde göçmenlerin kızamığı ülkemize getirdiği söylendi. Yapılan araştırmalar sonucu o kızamık olgularının Avrupa'dan kaynaklı olduğu görüldü.
▪ Ülkemizde bir dönem kızamık olsa da sonrasında kontrol altına alındı. Ama şu anda, yine kızamık olgularında biraz artma var.
#Kızamık vakaları, son günlerde hem ülkemizde hem de dünyada artış gösterdi. Peki, kızamığın salgına dönüşme riski var mı?
— Fikriyat (@fikriyatcom) June 26, 2023
Prof. Dr. İlyas Dökmetaş, sizler için cevapladı.
🔗https://t.co/Qy2mvstNaI pic.twitter.com/apFwhatOMQ
▪ Burcu Sandıkçı: Nasıl korunacağız kızamıktan?
▪ Prof. Dr. İlyas Dökmetaş:
▪ Kızamık, bir RNA virüsü. Dış ortama duyarlı bir virüs bu. Covid dönemindeki maske, mesafe, temizlik dediğimiz kurallar burada da geçerli. Maskeyi takabilmiş olsak, ellerimizi iyi yıkayabilsek, mesafeyi koruyabilsek bu virüsün bulaşma ihtimali çok düşük. Ama bunlara uymazsak bulaşıcılığı en yüksek hastalıklardan bir tanesi.
▪ R kat sayısı 16. Yani bu veremden de covidden de daha bulaşıcı bir hastalık.
https://www.instagram.com/p/Ct9RX4pOvMp/
▪ Burcu Sandıkçı: Bu döküntülerden önce kızamığı teşhis etme ihtimalimiz var mı?
▪ Prof. Dr. İlyas Dökmetaş:
▪ Döküntü olmadan bir şey söylemek zor. Döküntüler, en önemli ipucunu veriyor. Daha çok yüz bölgesinden başlıyor, gövdeye, sonrasında kol ve bacaklarımıza doğru yayılır. Değişik karakterde olabiliyor. Bazen birbirine yapışık döküntüler bazen de tek tek döküntülerle karşımıza gelebiliyor. Sadece bu döküntü ciltte değil, ağız içerisinde yanak mukozası içerisinde beyaz tuz tanesi gibi bir tablo oluşturabilir. Bununla biz tanıyı koyabiliriz.
▪ Hastanın ateşinin olması, burun akıntısının olması, halsizliğinin olmasının yanında yakın çevresinde hastalık söz konusuysa bu kızamık ihtimaline karşı hemen uygun bir odaya almak isteriz. Diğer insanlarla ilişkisini kesmesini, bariyer önlemlerinin alınmasını öneririz. Ön bulgularla kızamık ön tanısı koyabiliriz. Daha sonra kan tetkikleriyle kızamık antijenlerinin antikorlarının araştırılması, virüsün tanımlanması gibi yöntemlerle kesin tanıyı koyarız.
▪ Burcu Sandıkçı: Çocukken ya da gençken kızamık geçiren biri ileriki yaşlarda herhangi bir sağlık problemiyle karşılaşabilir mi?
▪ Prof. Dr. İlyas Dökmetaş:
▪ Kızamık hastalığı geçirince hastalıkla beraber bazı komplikasyonlar, yani istemediğimiz tablolar ortaya çıkabiliyor. Ciddi olarak hastalığı geçiren kişilerde de ölümler oluyor. Kızamık virüsü akciğerleri, kalbi ve beyni etkiliyor. Buralarda yapmış olduğu hasarlar sonucu ölümlere sebep oluyor.
▪ Örneğin çocukluk çağında kızamığı geçirdi, ölüm olmadı ve hastalığı atlattı. Bu kişinin vücudunda antikor oluşur, ileri dönemde herhangi bir şey olmaz. Ama o kızamıkla beraber bazen, belirli dönem sonra bazı hastalıklar ortaya çıkabiliyor. Başlangıç döneminde ciddi komplikasyon, iletişim bozuklukları, ellerde ayaklarda tutmama gibi bulgular ortaya çıkabilir. Bunlar kızamığın ileri döneminde ortaya çıkabilecek komplikasyonlardır. Fakat olgularımızın %99'undan yani neredeyse tamamından aşıyla korunabiliyoruz.
▪ Hastalığı geçirmemek, korunmak temel amaç olmalı. Hastalığı geçireyim, geçirdiğim için ben de antikor oluşsun koruyuculuk ömür boyu kalsın gibi düşünce doğru değil.
