Barzani'ye yakınlığıyla bilinen Rudaw haber ajansının Almanya muhabiri, Irak'ın 6. Cumhurbaşkanı ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) lideri Celal Talabani'nin öldüğü açıkladı.
Uzun süredir tedavi gören Irak'ın eski cumhurbaşkanı Celal Talabani, 84 yaşında vefat etti. Bölgenin önemli figürlerinden 'Amca' lakaplı Talabani'nin siyasi kariyeri, ABD'nin Irak'ı işgali sonrası zirveye ulaşmıştı.
Eski Irak Cumhurbaşkanı ve KYB Genel Sekreteri Talabani'nin sağlık durumu, 17 Aralık 2012'de Bağdat'ta geçirdiği beyin kanaması sonucu bozulmuştu. Almanya'ya tedavi için giden Talabani, 19 Temmuz 2014'te Süleymaniye'ye geri dönmüştü.
Daha sonra bir kez daha Almanya'ya giden Talabani, oradan Avusturya'ya gitti. 2016 Eylül ayında ise IKBY'ye dönmüştü. Talabani en son bu yılın Temmuz ayında İran'ın başkenti Tahran'a ziyarette bulunmuştu.
IRAK'IN ESKİ CUMHURBAŞKANI CELAL TALABANİ KİMDİR? CELAL TALABANİ KİMDİR?
Celal Talabani, 12 Kasım 1933 tarihinde dünyaya geldi. Bağdat Üniversitesi Hukuk Bölümü'nden mezun olan Talabani, siyasi kariyerine KDP'ye bağlı Kürdistan Öğrenci Birliğinin kurucu üyesi ve lideri olarak 1950'li yılların başında başladı. Talabani, 17 Aralık 2012 tarihinde beyin kanaması sonra Bağdat'ta yoğun bakıma alındı. Daha sonra Almanya'nın başkenti Berlin'e sevk edildi.
KDP'nin üst düzey üyelerinden olan Talabani, 1961 yılında Abdülkerim Kasım hükümetine karşı ayaklanmaya katıldı. Kasım'ı iktidardan uzaklaştıran darbenin ardından, 1963 yılında Cumhurbaşkanı Abdüsselam Arif'in hükûmetiyle yürütülen görüşmelerde Kürt delegasyonunun liderliğini yaptı.
1975'de KDP lideri Mustafa Barzani ile aralarında görüş ayrılıkları başladı. KDP'den ayrılanların kurduğu KDP Siyasi Bürosu'na katıldı. Daha sonra 1970 yılında grubun siyasi hayatı sona erdi.
19 Temmuz 2014 tarihinde Cumhurbaşkanı Celal Talabani tıbbi tedavisinin ardından 18 ay sonra Irak Kürdistan bölgesine döndü. 24 Temmuz 2014 tarihinde görev süresi sona erdi.
KDP İLE FİKİR AYRILIKLARI
Talabani ile KDP'nin başkanı olan Mustafa Barzani arasındaki fikir ayrılıkları 1975 yılına gelindiğinde en üst seviyeye ulaştı. Bunun üzerine Talabani, ilerleyen dönemde kayınpederi olacak İbrahim Ahmed'in önderliğinde kurulan bir gruba katıldı.
Aynı yıl kendisi gibi düşünenlerle birlikte Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni (KYB) kurdu. Talabani, KYB'nin sosyalist bir parti olacağını, KDP'nin yürüdüğü aşiret çizgisinden uzak olacağını söyledi. KYB, 1976 yılında Bağdat hükümetine karşı silahlı mücadeleye başladı. 1988 yılında Irak hükümetinin Kürtlere karşı kimyasal silah kullanmasıyla KYB ağır bir yenilgi aldı. Barzani ve KDP'ye Türkiye sahip çıkarken, Talabani İran'a sığınmak durumunda kaldı.
Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi ve bunun üzerine Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'a müdahelesi ile başlayan Körfez Savaşı'nın 1991 yılında patlak vermesiyle, Talabani'nin siyasi kariyeri farklı bir boyuta taşındı.
Irak'a müdahale eden Batılı kuvvetlerin kuzeyde güvenli bölgeler kurmasıyla KDP ve KYB arasındaki buzlar kısmen eridi ve 1992 yılında Irak Kürt Özerk Bölgesi kuruldu.
Ancak taraflar arasındaki uzlaşma ortamı fazla uzun sürmedi ve 1994 yılında iki ayrı güç arasında çatışmalar başladı. ABD'nin yoğun girişimleriyle Talabani ve Mesut Barzani 1998 yılında Washington'da bir barış anlaşması imzaladı.
Talabani, ABD ve İngiltere önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetlerinin bir askeri harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan süreçte ABD'ye en yoğun desteği veren Kürt politikacılardan biri oldu.
ABD İŞGALİNE DESTEK
ABD'nin, 2003 yılında bir kez daha Irak'a müdahalesinde ve idam edilen eski Irak lideri Saddam Hüseyin'i devirmesinde Talabani ve diğer tüm Kürt unsurların büyük katkısı oldu.
Talabani, 2003 yılında yakalanan Saddam'ın yargılandığı süreçte, Irak'ın yeni anayasası ve yapılanma sürecini hazırlayan Irak Yönetim Konseyi'nin üyelerinden biri oldu. Söz konusu konsey yeni anayasa çalışmalarını 2004 yılına kadar yürüttü.
Talabani, 6 Nisan 2005 tarihinde Irak Ulusal Meclisi tarafından cumhurbaşkanı seçildi. 22 Nisan 2006 tarihinde ise, yeni anayasa altında oluşturulan Irak meclisinin seçtiği ilk cumhurbaşkanı oldu ve görevinin ikinci dönemi başladı.
11 Kasım 2010'da Irak meclisi tarafından yeniden cumhurbaşkanı seçilen Talabani, bu görevini halen sürdürüyor.
BEYİN KANAMASI VE ALMANYA'DA TEDAVİ
Mart 2012'de Amerika'dayken beyin kanaması teşhisiyle hastaneye kaldırılan Talabani, oradan Almanya'daki bir hastaneye sevk edilmiş, iyileşmesinin ardından Süleymaniye'ye geri dönmüştü.
Irak'ta 2012 yılı sonlarında Kürt Özerk Bölgesi ve Bağdat'taki merkezi yönetim arasında çıkan sorunları çözmek için yoğun çaba gösteren Cumhurbaşkanı Talabani, 18 Aralık 2012'de IKBY Lideri Mesud Barzani ile görüşmek üzere Bağdat'tayken bir beyin kanaması daha geçirdi.
Talabani'nin, Irak Kürt Özel Bölgesi Washington'daki temsilcisi olan oğlu Kubat Talabani, beyin kanamasının ardından babasının hasta yatağından kalkarak Bağdat'a gittiğini, son gelişmelerin kendisini çok yorduğunu söyledi.
20 Aralık 2012'de Almanya'nın başkenti Berlin'de bir hastaneye sevk edilen Talabani, yoğun bir fizyoterapi tedavisinden geçti.