ABD’nin DEAŞ ile mücadele kapsamında koalisyon güçleriyle sürdürdüğü hava saldırılarının bu yıl Irak ve Suriye’deki çatışmalarda yaşanan sivil can kaybı sayısını son yılların en yüksek seviyesine çıkardığı bildirildi.
New York Times gazetesinin "Airwars" adlı, Irak, Suriye ve Libya’da hava saldırılarından kaynaklanan sivil can kayıplarının istatistiğini tutan sivil toplum kuruluşuna dayandırdığı bilgilere göre, DEAŞ’a yönelik hava saldırılarının başladığı Ağustos 2014’ten Mart 2017’ye kadar 3 bin 100 sivil ABD hava saldırılarında hayatını kaybetti.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon bugüne dek saldırılarda 352 sivilin hayatını kaybettiğini doğrularken, Airwars sayının gerçekte dokuz kat fazla olduğunu savundu.
Airwars, DEAŞ’ın Irak ve Suriye’deki kaleleri olan Musul ve Rakka kentlerinin koalisyon güçleri tarafından geri alınması için geçen yılın sonunda başlatılan operasyonların sivil kayıpların tavan yapmasına yol açtığını bildirdi.
Kuruluş, ayrıca ABD ordusunun hava saldırılarındaki onay prosedürünü değiştirerek, Irak’ta sahada görev alan Amerikalı ve müttefik askeri danışmanlara karargahın onayına başvurmadan hava saldırısı yönlendirme konusunda inisiyatif vermesinin kayıpları artıran bir etken olduğunu vurguladı.
Yeni seçilen ABD Başkanı Donald Trump’ın da operasyonların idaresinde yetkiyi daha fazla Pentagon’a kaydırmasının da benzer etki yarattığı ifade edildi.
Amerikalı yetkililer, hava saldırılarında sivillerin korunmasına yönelik prosedürlerin halen geçerli olduğunu belirtirken, onay prosedüründeki değişimin sahadaki Irak birliklerini daha hızlı desteklemeyi amaçladığını ileri sürdü.
Ayrıca Airways, Irak ve Suriye’de Amerikan hava saldırılarının da "belirli bir rolü olduğu" düşünülen ilave 2 bin 700 sivil can kaybı olduğunu belirtti.
Kuruluş, Rusya’nın da Suriye’de 2015’ten bu yana isyancıların kontrolünde olan bölgelerde düzenlediği hava saldırılarında da 2 binden fazla sivili öldürdüğünün tespit edildiği bildirildi.
MUSUL HAREKATI
DEAŞ’ın Irak’taki başkentini geri almak için düzenlenen harekat, geçen kasımda başladığıda, Irak’ın en kalabalık ikinci şehir olan Musul’da yaklaşık bir milyon sivilin yaşadığı tahmin ediliyordu. Iraklı yetkililer operasyon öncesi Musul halkına şehri terk etmemelerini telkin etmişti.
Ancak Irak güçleri şehirde nüfusun yoğun olduğu batı mahallelerine girdiğinde büyük miktarda sivil can kaybı yaşanmaya başladı. Şehirde yalnızca mart ayında bin kadar sivil kaybın olduğu bildirildi.
Irak güçlerinin ilerlemesi sahadaki Amerikan askeri danışmanlarının yönlendireceği hava saldırılarına bağlıydı. Fakat DEAŞ militanları kendilerini hedef alan saldırılara sivilleri kalkan olarak kullanarak karşılık verdi. Bu da sivil kayıpları artıran bir gelişme oldu.
RAKKA HÜCUMU
Öte yandan ABD destekli milis güçleri ekim ayından bu yana DEAŞ’ın Suriye’deki başkenti olan Rakka’ya doğru ilerleyişini sürdürüyor. Buradaki çatışmalar nüfusun daha az yoğun olduğu yerlerde meydana geldiği halde sivil can kayıpları Suriye’de Amerikan ve koalisyon hava saldırılarından kaynaklanan toplam can kayıplarının yaklaşık dörtte biri düzeyinde.
BÜYÜK CAN KAYIPLARINA YOL AÇAN SALDIRILAR
Mart 2017’de Musul’un Cedide Mahallesinde bir binaya yapılan Amerikan hava saldırısında binada bulunan 100’den fazla sivil hayatını kaybetmişti. Bu, bugüne dek ABD’nin Irak’ta gerçekleştirdiği en kanlı hava saldırısı olmuştu.
ABD yetkilileri olayla ilgili yürütülen soruşturmanın sonuçlarıyla ilgili bugün yaptığı açıklamada, her ne kadar bina Amerikan uçağı tarafından vurulmuş olsa da, binanın uçağın füzesinin DEAŞ’ın tuzak olarak döşediği patlayıcıları tetiklemesi sonucu çöktüğünü iddia etti.
Suriye’de ise mart ayında en az üç saldırıda büyük miktarda can kayıpları yaşanmıştı. Rakka’nın Mansura mahallesinde 21 Mart’ta bir binaya düzenlenen saldırıda 30’dan fazla sivil hayatını kaybetmişti. ABD’nin Irak güçlerinin komutanı Korgeneral Stephen J. Townsend, saldırıda hayatını kaybedenlerin siviller değil militanlar olduğunu ileri sürmüştü.
Bir hafta sonra bu kez Halep’e bağlı Cina köyündeki bir caminin vurulması sonucu en az 37 sivil hayatını kaybetmişti. ABD’li yetkililer saldırı sonrası yaptıkları açıklamada saldırının camiyi hedef almadığı, cami yakınındaki El Kaide militanlarının bulunduğu bir binayı hedef aldığını iddia etmişti. Yetkililer sivil kayıpların olup olmadığını anlamak üzere soruşturma yapılacağını söylemişti.
Birleşmiş Milletler ABD öncülüğündeki koalisyonu DEAŞ’a karşı yürüttüğü savaşta sivil can kayıplarına yol açan taktiklerini gözden geçirmeye çağırıyor. Fakat diğer yanda DEAŞ’ı hızlı bir şekilde bertaraf etme baskısı var. Irak Başbakanı Haydar İbadi Musul’da çatışmaların uzamasının örgütün yararına olacağı uyarısında bulunmuştu. General Townsend’in de gerek Musul’da gerek de Rakka’da önümüzdeki aylarda topyekun hücumlar gerçekleştirileceğini açıklamasının ardından, ilerleyen haftalarda daha fazla sivil can kaybına yol açan çatışmaların yaşanabileceği tahmin ediliyor.
