Özbekistan’da ramazan ayına özgü çeşitli örf-adet ve gelenek-görenekler yüzyıllar boyunca süregelirken, ülkede "ağız açar" olarak bilinen iftar sofraları geleneği de unutulmadan varlığını sürdürüyor.
Eski Sovyetler Birliği döneminde İslam dininin yasaklamasına, ramazan ayında ise oruç tutulmasına engel getirilmesine rağmen dini ve milli geleneklerini unutmayan Özbek aileler, ramazan ayı boyunca evlerinde kurdukları iftar sofralarına komşularını, akrabalarını ve ihtiyaç sahiplerini davet ediyor. Özbekistan’da "ağız açar" olarak adlandırılan iftar sofralarında bir araya gelen Özbek aileler, iftar saati yaklaşınca aile reisinin öncülüğünde toplu olarak iftar duası yapıyor. Ramazan günlerinde "patır" ekmek, "samsa" böreği, "nişalda" tatlısı ile Özbek sofrasının en lezzetli yemeklerinden sayılan "Özbek Pilavı" iftar sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Ramazanda Nişalda tatlısı, Patır ekmek, Samsa böreği ve Özbek pilavı, iftar sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
Nişalda tatlısı
Özbekistan’da sadece ramazanda yapılan tatlı çeşidi Nişalda, yumurta akı, şeker ve dağlarda yetişen bir bitki kökünden yapılıyor. Ramazan ayında ülkedeki tüm pazar yerlerinde satılan Nişalda tatlısının hazırlıkları ramazandan önce dağlarda başlıyor.Nişalda tatlısı için önce dağlarda kendiliğinden yetişen, karanfil ailesine ait ve "yetmek" adıyla tanınan bitkinin kökü kurutuluyor.
Kurutulan kökün suda kaynatılması, yumurta akı ve önceden hazırlanan şeker şurubuyla karıştırılmasıyla hazırlanan Nişalda tatlısı, ailenin erkekleri tarafından yapılıyor ve bu gelenek babadan oğula geçiyor.
Özbek pilavı
Ülkenin tarihi kenti Buhara’da dünyaya gelen ünlü tıp bilgini İbn-i Sina tarafından tarif edildiği söylenen, günümüzde Özbek sofrasının en lezzetli yemeklerinden biri sayılan Özbek pilavı da, ülkenin mutfak kültüründe çok önemli yere sahip. Yapıldığı yöreye, hazırlanışına ve kullanılan malzemelere göre 100’den fazla çeşidi bulunan Özbek pilavının ana malzemeleri, pirinç, soğan, havuç ve etten oluşuyor. Yöresel özelliğine göre pilava ayva, kuru üzüm ve çeşitli sebzeler ilave edilebiliyor.