ZÜHRİ AHİR NEDİR?
Zühri ahir, son öğle namazı demektir. Bazı İslam bilginleri, bir yerleşim biriminde birden fazla yerde Cuma namazı kılınmasının sahih olmayacağı ihtimaline binaen, o günkü öğle namazının ihtiyaten kılınmasını önermişlerdir. Zühri ahir adıyla dört rekât olarak kılınan bu namaz, Cuma namazına dâhil değildir. Hz. Peygamber'den (sav) ve ilk dönemlerden gelen rivayetler arasında bu isimle kılınmış bir namaz yoktur.
ZÜHRİ AHİR NAMAZININ HÜKMÜ
Zühri ahir, İslam coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerde nüfusun kalabalıklaşması sonucu, Cuma namazının, Hz. Peygamber (sav) döneminde olduğu gibi, bir şehirde bir tek camide kılınmasının mümkün olmaması, birden fazla camide cuma namazının kılınması zorunluluğunun ortaya çıkması ile gündeme gelmiş bir namazdır. Gerekçesi de, birden fazla camide kılınan cuma namazlarından ilk önce kılınanın geçerli olacağı, diğer camilerde kılınan namazın ise geçersiz olabileceği varsayımıdır.
İşte bu şüpheli durumdan kurtulmak için, içinde bulunulan Cuma vakti kastedilerek ihtiyaten, zühri ahir yani "vaktine ulaşılıp da eda edilemeyen son öğle namazı" niyeti ile dört rekâtlık bir namaz kılınması bazı âlimlerce uygun görülmüştür.
(İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 16-18; Karâfî, ez-Zehîra, II, 354-355; İbn Kudâme, el-Muğnî, III, 212; Şirbînî, Muğnî'l-muhtâc, I, 420-422)
ZÜHRİ AHİR NAMAZINI KILMAK GEREKİR Mİ?
Fakat böyle bir varsayıma mahal yoktur. Çünkü cuma namazının tek camide kılınması, cumanın anlamına uygun olmakla birlikte, nüfusu milyonlara ulaşan büyük şehirlerin ortaya çıktığı günümüzde bunun yerine getirilmesi mümkün değildir. Zaten Hanefî mezhebinde fetvaya asıl olan görüşe göre, herhangi bir kayıt olmaksızın bir şehirde birden çok camide cuma namazı kılınabilir (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 15-16). İmam Şâfiî de Bağdat'a gittiğinde cuma namazının birden fazla yerde kılındığını görmüş ve buna karşı çıkmamıştır (Nevevî, el-Mecmû', IV, 585; Şirbînî, Muğnî'l-muhtâc, I, 420-422).
Böyle olunca, her bir camide kılınan cuma namazının ayrı ayrı geçerli olması, bu yönden aralarında bir fark gözetilmemesi esas olup cuma namazı kılanların ayrıca zuhr-i âhir (son öğle namazı) kılmaları gerekmez. Ancak Cuma namazına dâhil olmadığını bilerek, bu namazı kılmak isteyenler için de bir sakınca söz konusu değildir.
Cemaatle kılınan iki rekât cuma namazından sonra dört rekât cumanın sünneti kılınır. Ardından "üzerimdeki en son öğle namazının farzına" diye niyet edilerek dört rekât daha kılınır. Sünneti müekked olan öğle namazının sünneti gibi kılınır.
ZÜHRİ AHİR NAMAZI NASIL KILINIR?
1. REKAT
"Allahu Ekber" diyerek İftitah Tekbiri alır ve namaza başlanır.
Subhaneke okunup euzü-besmele çekilir.
Sübhaneke okunuşu
Sübhânekellâhümme ve bi hamdik ve tebârekesmük ve teâlâ ceddük ve lâ ilâhe ğayrük.
Fatiha suresi okunur.
Fatiha okunuşu
Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdulillâhi rabbil'alemin, Errahmânir'rahim, Mâliki yevmiddin, İyyâke na'budu Ve iyyâke neste'în, İhdinessirâtal mustakîm, Sirâtallezine en'amte aleyhim, Ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn.
Kur'an'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
"Allahü Ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "Sübhane Rabbiye'l-Azim" denir. Rükûdan doğrulurken "Semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "Rabbena lekel hamd" denir, "Allahü Ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "Sübhane Rabbiyel-a'lâ" denir.
2. REKAT
Ayağa kalkarak kıyama durulur.
Besmele çekip Fatiha okunur.
Kur'an'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
"Allahü Ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "Sübhane Rabbiye'l-Azim" denir. Rükûdan doğrulurken "Semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "Rabbena lekel hamd" denir, "Allahü Ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "Sübhane Rabbiyel-a'lâ" denir.
Oturarak Ettahiyyatu okunur.
Ettehiyyatü Okunuşu
Et-tahıyyâtü lillâhi vessalevâtü vettayyibât. Esselâmü aleyke eyyühen-Nebiyyü ve rahmetullâhi ve berakâtüh, Esselâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhis-sâlihîn. Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve Rasûlühü.
3. REKAT
Ayağa kalkarak kıyama durulur.
Besmele çekip Fatiha okunur.
"Allahü Ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "Sübhane Rabbiye'l-Azim" denir. Rükûdan doğrulurken "Semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "Rabbena lekel hamd" denir, "Allahü Ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "Sübhane Rabbiyel-a'lâ" denir.
4. REKAT
Ayağa kalkarak kıyama durulur.
Besmele çekip Fatiha okunur.
"Allahü Ekber" diyerek rükûya eğilinir ve üç defa "Sübhane Rabbiye'l-Azim" denir. Rükûdan doğrulurken "Semi'allahü limen hamideh", tam dik durunca ise "Rabbena lekel hamd" denir, "Allahü Ekber" diyerek iki defa secdeye gidilir ve üç defa "Sübhane Rabbiyel-a'lâ" denir.
Oturarak Ettahiyyatu ve Allâhumme salli, Allâhumme Bârik ve Rabbenâ duaları okunur.
Ettehiyyatü Okunuşu
Et-tahıyyâtü lillâhi vessalevâtü vettayyibât. Esselâmü aleyke eyyühen-Nebiyyü ve rahmetullâhi ve berakâtüh, Esselâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhis-sâlihîn. Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve Rasûlühü.
Allahümme Salli okunuşu
Allâhümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ salleyte alâ İbrahime ve alâ âli İbrahim. İnneke hamidün mecîd.
Allahümme Barik okunuşu
Allâhümme bârik alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ bârekte alâ İbrahime ve alâ âli İbrahim. İnneke hamidün mecîd.
Rabbena Atina Okunuşu
Rabbenâ âtinâ fid'dünyâ haseneten ve fil'âhireti haseneten ve gınâ azâbennâr. Birahmetike yâ Erhamerrahimîn.
Rabbena Firli Okunuşu
Rabbenâğfirlî ve li-vâlideyye ve lil-mü'minîne yevme yekumü'l hisâb. Birahmetike yâ Erhamerrahimîn.
"Es selâmu aleyküm ve rahmet'ullah" diye sağa ve sola selam vererek namazı tamamlarız.