Sözlük anlamı ile dua "çağırmak, seslenmek, istemek, yardım talep etmek" demektir. Dinî bir terim olarak ise, insanın bütün benliğiyle Allah'a yönelerek maddî ve manevî isteklerini O'na arz etmesidir. Temeli, insanın Allah'a hâlini arz etmesi ve O'na niyazda bulunması olduğuna göre dua, Allah ile kul arasında bir irtibattır.
Duada daima tâzim (Allah'ı yüceleme) ve tâzimle birlikte istekte bulunma anlamı vardır. Dua aynı zamanda zikir ve ibadettir. Böylece duada biri zikir ve saygı, diğeri de dilek olmak üzere iki unsur hep yan yana bulunur. Bu sebeple Hz. Peygamber (sav), "Dua, ibadetin özüdür." (Tirmizî, Deavât, 2) buyurmuştur. Aynı sebeple en önemli ibadet olan namaz, dua (salât) kelimesiyle ifade edilmiştir (En'âm, 6/52; Kehf, 18/28).
Diğer bir âyette de, "De ki; duanız (kulluğunuz) olmasa Rabbim size ne diye değer versin." (Furkân, 25/77) buyurulmak suretiyle insanın ancak Allah'a olan bu yönelişiyle değer kazanabileceği belirtilmiştir. Duanın sadece Allah'a yöneltilmesi; Allah'tan başkasına, putlara veya kendilerine üstün nitelikler izafe edilen başka yaratıklara dua ve ibadet edilmemesi Kur'an'da ısrarla vurgulanmıştır (Şuarâ, 26/213; Kasas, 28/88).
DUA NASIL YAPILMALIDIR?
Diğer müminler de, hâllerini ve ihtiyaçlarını Allah'a arz ederken kısa ve özlü sözleri seçmelidirler. Kişi dua ederken Rabbinin huzurunda olduğunu düşünmeli, ağzından çıkana dikkat etmelidir. Dua, dileklerin Cenâb-ı Hakk'a arz edilmesi olduğuna göre, O'ndan dünya ve âhiret için faydalı şeyler istemelidir.
DUA EDERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Bizlere her konuda en güzel örnek olan Efendimiz, duadaki edep ve inceliklerle ilgili dikkat edilmesi gereken hususları da açıklamıştır:
Dua ederken Allah Teâlâ'ya hamd ü senâ, Efendimiz'e de salat ü selam ile başlamak gerekir.
(x) PEYGAMBER EFENDİMİZİN YAPTIĞI DUALAR NELERDİR?
(x) Peygamber Efendimiz (sav) en çok şöyle dua etmiştir:
(x) Okunuşu: "Allâhümme Rabbenâ âtinâ fid-dünyâ hasenetevve fil-âhırati haseneh. Ve kınâ azâben-nâr."
(x) Anlamı: "Ey Allah'ım! Ey Rabbimiz! Bize dünyada iyilik, güzellik ve nimet ver, ahirette de iyilik, güzellik ve nimet ver ve bizi ateş azabından koru."
(x) (Buhârî, De'avât, 55)
(x) Okunuşu: "Allâhümme innî es'elükel-hüdâ vet-tükâ vel- 'afâfe vel-ğınâ."
(x) Anlamı: "Allah'ım! Senden hidayet, takva, iffet ve gönül zenginliği istiyorum."
(x) (Müslim, Dua, 72; İbn Hıbbân, Ed'ıye, No: 900)
(x) Okunuşu: "Allâhümme kanni'nî bimâ razektenî ve bâriklî fîhi ve ahlif 'aleyye külli ğâibetin-lî bihayr."
(x) Anlamı: "Allah'ım! Bana verdiğin rızık konusunda beni kanaat sahibi yap ve o rızkımı bereketli kıl. Zayi olan her nimetin daha hayırlısını bana ihsan eyle."
(x) (Hâkim, De'avât, No:1878)