Binlerce yıldır çok farklı medeniyetleri bünyesinde barındıran Adana, geniş coğrafyasında birbirinden farklı tarihi zenginlikler saklıyor. Bu zenginlikler içinde gerek tarih, gerek coğrafya, gerekse turizm açısından çok değerli bir mitolojik geçmişe sahip olan Yılan Kale, çevresindeki diğer kaleleri de görüş alanına alacak şekilde, çok sarp bir tepe üzerinde ovanın ortasında yükseliyor. Kale, stratejik konumu nedeniyle birbiri içinde üç kaleden oluşuyor.

Tarihi 11. yüzyıla uzanan orta çağ dönemi kalelerinden Yılan Kale'nin, adını nasıl aldığı konusunda farklı kaynaklar bulunuyor. Kimi söylencelerde, içinde yılanları eğiten bir kişinin yaşamasından dolayı kalenin bu adı aldığına yer verilirken, kimisine göre, surlarının yılan gibi kıvrımlı olmasından dolayı kalenin bu ismi aldığı düşünülüyor.

Halk arasında ise ağırlıklı olarak, vücudunun yarısı yılan yarısı kadın olan ve Lokman Hekim'e ölümsüzlük iksirini veren mitolojik varlık Şahmeran'ın yaşadığı yer olmasından dolayı, yapının Yılan Kale adını aldığına inanılıyor.

Bir mitoloji efanesi: Şahmeran

''İnsanoğlu nankördür, küçük menfaatleri karşısında başkalarının muazzam zararlarına razı olur'' sözleriyle başlıyor yılanların kraliçesi ''Şahmeran''ın hikayesi...

''Farsça kökenli bir kelime olan Şahmaran, 'yılanların şahı' anlamına geliyor ve başı insan, gövdesi yılan olarak tasvir ediliyor. Şahmeran hikayesinin özünü oluşturan yılan, derin anlamlar içeren bir sembol. Farklı kültürlerde değişik şeyler anlatıyor insana. Ya bilgelikten söz ediyor ya şifadan.

Güzeldir Şahmeran, büyüleyicidir, simsiyah saçları, başında görkemli tacı ve bereket timsali duruşuyla. Rengarenk boyanır, doğanın tüm gizemini, sırrını kollar adeta.''

Bolluk bereket ve şans sembolü

Bir tarafı kadın, bir tarafı yılan şeklinde olan Şahmeran'ın bir tarafı iyi bir tarafı kötü, bir tarafı gece bir tarafı gündüzü temsil ederken, bir tarafı çirkinliği bir tarafıysa güzelliği temsil ediyor.

Şahmeran'ın efsanesi ise şöyle başlıyor; Bilge Danyal'ın öleceğini anladığı zaman oğlu Hasib'e bırakmak istediği bir mirasla başlıyor hikaye. Bu mirasta Danyal, ömrü boyunca yazdığı 5 bin sayfalık külliyatını oğluna miras olarak bırakmak istiyor, ama bunun çok fazla olduğunu düşünerek önce bunu 5 sayfalık özet haline getiriyor. Sonra bunun daha çok özetlenebileceğini düşünerek, bir sayfa haline getiriyor. Bu bir sayfa içindeki şifreyi çözebilirse dünyanın en bilge insanlarından biri olacağını ifade ediyor. İnanışa göre Şahmeran hikâyesi, iyilik yapanın iyilik, kötülük yapanın da kötülük bulacağı konusunda ders veren güzel bir efsane.

Şahmeran ve Lokman Hekim

Şahmeran ile ilgili bir diğer öykü ise Lokman Hekim ile olan bağlantısıyla ilişkili; birgün Cemşab isimli bir genç arkadaşları tarafından kuyunun birinde yalnız bırakılır. Cemşab kuyudan çıkmaya çalışırken yolu Şahmeran ile kesişir ve Cemşab'ı çok sever; tıpla ilgili tüm bildiklerini en ince ayrıntısına kadar öğretir. Kimi büyüklerin anlattığına göre Cemşab, Lokman Hekim'in bizzat kendisidir.

Yılan Kale'nin tarihi

Toros Dağları'nı aşarak Antakya'ya giden, Antik dönemde olduğu kadar Osmanlı döneminde de önemli olan tarihi yolun üzerinde, Orta çağda 11. yy.'da yapılmış Haçlı kalelerinden biri.

Ovadaki diğer kaleleri de görüş alanının içine alan kalenin 8 yuvarlak burcu bulunuyor. Eski adı Govara olan kale, 1671 yılında buradan geçen Evliya Çelebi fiahmeran Kalesi olarak biliniyor.

Ensesi tüylü ve boynuzlu yılanların yaşadığını alaycı bir dille ifade ediliyor. Ünlü fiahmeran hikayesinin kaynağı da işte bu kale. Çok sarp bir tepe üzerine Ceyhan Ovası'na tamamen hakim şekilde kurulan bu kalenin Bizanslılar zamanında yapıldığı sanılmakta. Yöre halkı tarafından Şahmeran kalesi olarak biliniyor.

Yılan Kale ortaçağda Çukurova'nın Haçlı işgali döneminde 12. yy'da Ceyhan Nehri kenarındaki hakim tepeye inşa edilmiş. Hem ovayı hem de tarihi İpek yolunu kontrol etmiş, bulunduğu doğal kaynaklarla bütünleşmiş.

Ramazanoğlu Beyliği döneminde 1357'den itibaren terk edilen kalenin adı Kovara iken ünlü Türk gezgini Evliya Çelebi 17. yy' da yörede Şahmeran Efsanesi'nden dolayı Şahmeran Kalesi adını vermiş. Daha sonra Yılan Kale adını alan kale Anavarza, Tumlu ve Kozan Kalelerinin görüş ve alanı içinde yer alıyor.

Kale yeniden hayat buluyor

Adana Kültür ve Turizm Müdürü Sabri Tari, Yılan Kale'de yapılan restorasyon çalışmaları sırasında: "Ziyaretçilerimiz kaleyi gezerken kalenin hikayesini dinleyip o mistik havayı teneffüs edecek, hem de ortaçağ'dan bu yana ayakta kalan bu kalenin güzelliklerini, mimarı yapısını inceleyecek" ifadelerini kullandı. Adana'da, yarı yılan, yarı kadın olan efsanevi Şahmeran'ın yaşadığı varsayılan Yılan Kale, yakın bir zamanda çevre düzenlemesiyle yenilenerek yerli ve yabancı tüm turistlerin ziyaretine açılacak.

Adana Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından 2014 yılından itibaren geniş bir restorasyon çalışması yapılan Yılan Kale, turistleri ağırlayacağı günü bekliyor.

Adana Kültür ve Turizm Müdürü Sabri Tari, Yılan Kale'nin, jeopolitik açıdan hem Çukurova'yı hem de İpek Yolu'nu kontrol etmek için yapılmış bir Ortaçağ savunma ve gözetleme kalesi olduğunu söyledi.

Yılan Kale'nin ayrı bir özelliğinin de mitolojik değer taşıması olduğunu ifade eden Tari, kalenin sahip olduğu değerlerden dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın da bölgeye önem verdiğini ifade etti.

Kalede restorasyon çalışması başlatıldığını, üç burçtan oluşan tüm kalelerin restore edildiğini kaydeden Tari, şunları söyledi:

"Bakanlığımız, 1 milyon 709 bin liralık yatırımla kalenin restorasyon çalışmalarını yaptı. Bu yıl da çevre düzenleme projesi hazırlandı, ihalesi açıldı. İnşallah en kısa sürede kaleyi çevre düzenlemesiyle ziyarete açacağız. Bu yatırımların ardından turizme açılacak kaleye tüm ziyaretçileri bekliyoruz. Ziyaretçilerimiz kaleyi gezerken kalenin hikayesini dinleyip o mistik havayı teneffüs edecek, hem de Ortaçağ'dan bu yana ayakta kalan bu kalenin güzelliklerini, mimarı yapısını inceleyecek."