🔸Osmanlı İmparatorluğu, yüzyıllardır gezginlerin ilgisini çekti. Ancak herkes, elini kolunu sallayarak bu toprakları ziyaret edemezdi, bunun için bazı şartları vardı.
🔸Yabancı uyruklu kimseler, elçileri aracılığıyla yol emri alması gerekirken, Osmanlı vatandaşlarının ellerinde mürur tezkeresi denilen bir belge olması gerekiyordu. Bu belge bir iç pasaport hükmündeydi.
🔸Mürur tezkiresinin süresi 1 yıldı.
https://www.instagram.com/p/CgMVt2JDBTp/?hl=tr
MÜRUR TEZKERESİ NASIL ALINIRDI?
🔸 Tezkereyi almak da o kadar kolay değildi. Önce mahalle imamından pusula alınması sonrasında bunun kadıya gösterilmesi gerekiyordu. En nihayetinde belge hazırlanırdı. Medrese öğrencileri izinli olduklarında müderrisleri kendisine kefil olur, ancak bu şartla tezkire alabilirlerdi.
🔸Yabancılar için durum farklıydı. İstanbul'da görevli elçileri aracılığıyla başvuru yapar, elçi de dilekçe yazardı. O ülke ile antlaşma imzalanmışsa verilen haklar incelenir, sonrasında emir çıkardı.
🔸 Seyahat için izin alan kişiler, ellerinde elçilikten aldıkları yazı, padişahtan aldıkları seyahat izniyle yolculuğa çıkmaktaydılar. Her geçtikleri yerde de yetkili kişiye bu belgeler gösterilip mürur tezkeresi alınmaktaydı.
🔸 Batılı bilim adamları ve seyyahların İstanbul'da camileri, kütüphaneleri gezip görme, araştırma yapmak için de izin alması gerekiyordu. Bunu için elçilik "buyruldu" talebinde bulunurdu daha sonra da tezkere verilmekteydi. Özellikle de yabancıların Topkapı Sarayı'nı yabancıların ziyaret edebilmeleri için padişahın özel bir izninin olması gerekiyordu. Bu izin de herkese verilmiyordu.
MÜRUR TEZKERESİ'NDE NELER YAZARDI?
🔸 İzin belgesinde seyahat edecek kişinin kim olduğu, nereye, ne amaçla gideceği, kaç gün kalacağının yanı sıra yaşı, boyu, göz rengi gibi fiziksel özellikleri yer alıyordu. Eşinin yanına gelmesi, okula kaydolmak, gezmek alışveriş için bir günlüğüne payitahta gitmek gibi çok çeşitli nedenlerle talep edilirdi.
🔸10 Şubat 1841 tarihinde çıkarılan Men-i Mürur Nizamnamesi ile ülke içinde yapılacak seyahat kurallar ile güvence altına alındı. Nizamnamede yer alan 5, 8 ve 9. maddeler yabancıların ülke içindeki dolaşımıyla ilgiliydi.
SEYAHAT KANUNLARI
➡ Kara yoluyla gelecek olan ziyaretçiler gittikleri şehirlerde bulunan görevli memura elindeki izni imzalatmalıydı.
➡ Deniz yoluyla İstanbul'a gelenler elinde bulunan belgeleri Haliç'te gemide bekleyerek gelecek olan memura imzalatırdı.
🔸 Sultan II. Mahmud, İstanbul'un belediye işleri için İhtisap ağasını vazifelendirdi. Elinde mürur tezkeresi olmayanlar şehre giremeyecekti. Mürur tezkereleri herkesin kendi memleketinden alınacak ve bunlara İstanbul'a ne iş için geldikleri yazılacaktı. Rumeli'den gelenler Küçükçekmece'den, Anadolu'dan gelenler de Bostancıbaşı Köprüsünden ancak şehre girebilecekti. Şehrin iki uç hududu dışındaki yollardan şehre girenler mürur tezkereleri olsa da cezalandırılacaktı.
🔸Bu uygulamanın ardında bölgedeki ani nüfus artışını engellemek, devlet güvenliğini sağlamak, kendini Müslüman olarak tanıtan casusların ülkeye girişini engellemek gibi sebepler yatıyordu.
Daha çok İstanbul için tezkire alınırken sonraları kullanımı tüm topraklarda yaygınlaştı. 20 yüzyıla gelindiğinde ise ortadan kalktı.
@fikriyat.com Mürur Tezkeresi: Belgesi olmayan seyahat edemez! #müru #tezker #pasaport #osmanlı ♬ Fikriyat - orijinal ses - Fikriyat