Kasım ayında dünyada, yeni keşfedilen bir karadelikten, şempanzelerin alet kullanmak gibi gelişmiş davranışlarından bazılarını kuşaklar boyunca aktarabildiğinin tespit edilmesine, birçok bilimsel gelişme yaşandı.
Bilim ve teknoloji dünyasında her gün bir önceki günden daha heyecan verici gelişmeler yaşanıyor. AA muhabiri, kasım ayının önemli bilimsel ve teknolojik gelişmelerini derledi.
ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile Chandra X-ışını Gözlemevi verilerini inceleyen Hyewon Suh liderliğindeki ekip, LID-568 adı verilen bir kara delik keşfetti.
Gök bilimciler, kısa ömürlü LID-568'in, Büyük Patlama'dan sadece 1,5 milyar yıl sonrasında, teorik sınırın 40 katından fazla, olağanüstü oranda madde tükettiğini buldu.
Araştırmada, LID-568'in "şöleninin" süper kütleli kara deliklerin evrenin ilk dönemlerinde nasıl oluştuğuna dair ipuçları sağladığı belirtildi.
- Yapay zeka portresi 1,08 milyon dolara alıcı buldu
Yapay zeka teknolojisinde her geçen gün şaşırtıcı bir gelişme yaşanmaya devam ediyor.
Yapay zekayla çalışan insansı robot "Ai-Da"nın ürettiği portre New York'ta açık artırmaya çıktı.
"Ai-Da"nın ürettiği, bilgisayar biliminin kurucusu olarak kabul eden ünlü İngiliz matematikçi ve kriptolog Alan Turing'in portresi 120 ila 180 bin arasında ön teklif aldı.
Öte yandan bu eser açık artırmada 1,08 milyon dolara satıldı.
- Şempanzeler bilgilerini nesilden nesle aktarabiliyor
Zürih Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırmada, 240 şempanze bir süre gözlemlenerek hayvanların her birinin hangi aleti ne amaçla kullandığına ve son 15 bin yılı kapsayan genetik bağlantılarına ilişkin veriler elde edildi.
Buna göre, şempanzelerden bazılarının, termit avlayabilmek için böceklerin yuvalarına uzun ince çubuklar soktuğu ve dişlerinin arasına sıkıştırdıkları bitki saplarını olta niyetine kullandıkları tespit edildi.
Şempanzelerin, alet kullanmak gibi gelişmiş davranışlarından bazılarını kuşaklar boyunca aktarabildiğini belirleyen bilim insanları, gelişmiş alet kullanım becerisine sahip şempanzelerin, binlerce kilometre uzakta yaşıyor olsalar bile aynı DNA'yı paylaşma olasılığının, hiç alet kullanmayanlara kıyasla 3 ila 5 kat daha fazla olduğunu buldu.
- Anılar yalnızca insan beyninde depolanmıyor
ABD'deki New York Üniversitesinde yapılan araştırmada, beyin hücreleri arasında iletileri taşıyan "nörotransmitter" adı verilen kimyasallar gibi sinir dokusu ve böbrekten alınan hücrelerin farklı kimyasal maddelere verdiği tepki incelendi.
Bu hücreler, belirli bir süre çeşitli kimyasal sinyallere maruz bırakılarak "anı depolayan genin" ne zaman aktif hale geleceği takip edildi.
Araştırma sonucunda, bu hücrelerin, beyin hücrelerinin anıları depolamak için yaptığı davranışı göstererek "anı depolayan geni" aktifleştirdiği görüldü.
Böylece, anıların yalnızca beyinde değil vücudun farklı bölgelerinde de saklandığı tespit edildi.
- Sıtmanın çözümü sivrisineklerin duyu kaybı olabilir
"Aedes aegypti" adlı sivrisineklerin yılda yaklaşık 400 milyon kişiye sarıhumma, Dang humması ve Zika virüsü bulaştırdığı biliniyor.
Bunun önüne geçilmesi için çare arayan bilim insanları, eşlerini bulmak için kanat çırpma seslerinden yararlanan sivrisineklerin duyma yetilerini kaybetmeleri halinde diğer duyuları yardımıyla çiftleşip çiftleşemeyeceklerini gözlemlemek istedi.
Bu sivrisineklerden bazılarının Geçici Reseptör Potansiyeli Va (TRPVa) protein kanallarını CRISPR-Cas9 genom düzenleme teknolojisi aracılığıyla devre dışı bırakan bilim insanları, sese duyarlı olmalarını sağlayan TRPVa proteinleri engellenen ve işitme duyusunu yitiren bu sivrisineklerin erkeklerinin çiftleşme ve üreme özelliklerini tamamen kaybettiğini gördü.
Çalışma sonucunda ulaşılan bulguların sıtma, sarıhumma ve Zika virüsü gibi hastalıkların önlenmesinde etkili olabileceği değerlendirmesinde bulundu.
- Yarasaların uyum yeteneği
Johns Hopkins Üniversitesinden araştırmacıların yürüttüğü çalışmada, yer ve yön tespiti için işitme duyusundan yararlanan yarasaların, bu duyudan mahrum kaldıklarında ortama uyum sağlayıp sağlayamayacakları incelendi.
Yarasaları ekolokasyon yardımıyla bir platformdan diğerine uçması için eğiten araştırmacılar, aynı yarasaların beynindeki önemli bir işitme bölgesini geçici olarak devre dışı bırakarak deneyi tekrarladı.
Deney sonuçlarında, işitme kaybı yaşayan yarasaların parkuru ilk denemede oldukça hızlı ve başarılı şekilde tamamladığı gözlemlendi.
Her bir yarasanın, bu parkurdaki hatalarını hemen ve etkili şekilde telafi ettiğini belirten araştırmacılar, yarasaların ses dalgalarının sayısını ve süresini artırmak gibi yöntemlerle ortama hızla uyum sağladığını tespit etti.