Arama

Bir Kur’an âlimi: Elmalılı Hamdi Yazır

Erken dönem Cumhuriyet dönemi âlimlerinden olan Elmalılı Hamdi Yazır, hem yazmış olduğu tefsiri hem de mesleki kariyerinden dolayı hakkında geniş çalışmalar yapılması gereken bir şahsiyettir. Kur'an ilminin yanı sıra hat, musıki, edebiyat ve felsefe gibi alanlarda da kendini geliştiren alim, ömrü boyunca klasik ve modern ilimleri bir araya getirmeye çalışır. Vefatının 79. sene-i devriyesinde Elmalılı Hamdi Yazır’ın hayatına daha yakından bakalım.

Bir Kur’an âlimi: Elmalılı Hamdi Yazır
Yayınlanma Tarihi: 27.05.2021 15:03:14 Güncelleme Tarihi: 28.05.2021 10:06
Sesli dinlemek için tıklayınız.

🔹Elmalılı Hamdi Yazır, 1878 yılında Antalya'nın Elmalılı ilçesinde dünyaya geldi. Resmi olan Yazır soyadının yanı sıra doğduğu yere nispeten kendisine Elmalılı lakabı verildi ve daha çok bununla anıldı.

ÇOK YÖNLÜ BİR ÂLİM

🔹İlmi anlamda yüksek seviyeye sahip olan bir ailede yetişen Yazır, ilk ve orta öğretimini tamamladıktan sonra hafızlığını da bitirdi. Daha sonrasında büyük medreselerde eğitim veren âlimlerin kürsüsünden istifade etmek için memleketi Elmalı'dan İstanbul'a taşındı.

🔹 İslami ilimlerin yanı sıra kendisini musiki, edebiyat ve felsefe alanlarında geliştirmeye çalışan Yazır, ömrü boyunca klasik ve modern ilimleri bir araya getirmeye ve harmanlamaya çalıştı.

ELMALILI HAMDİ YAZIR'IN SANATSAL YÖNÜ

🔹 Elmalılı Hamdi Yazır, âlim kişiliğinin yanı sıra özellikle dönemin ünlü hattatlarından biri olan Sami Efendi'den aldığı icazet ve bu alandaki yeteneğinden dolayı hattat kişiliğiyle de öne çıkar.

🔹Yazır'ın Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinde yazdığı şiirleri de bulunur. Şiirlerinde hem Türkçeyi çok iyi kullanmış hem de yüksek sanatsal ve ağdalı türde eserler vermiştir.

İSTİKLAL MAHKEMELERİNDE YARGILANDI

🔹Yazır, Osmanlı devrinin kapanış Cumhuriyet'in ise başlangıcı olan çalkantılı dönemde birtakım siyasi faaliyetlerin içinde bulundu. İttihat ve Terakki Partisi'ne üye oldu ve Antalya milletvekili olarak mecliste görev yaptı.

🔹Belli bir dönem, mezunu olduğu Küçük Ayasofya Medresesi'nde öğretmenlik yaptıktan sonra Şeyhülislamlık kaleminde, Mekteb-i Nüvvab'ta ve Süleymaniye Medresesi'nde oldukça üst makamlarda görev ve öğretmenlik yaptı. Yazır, Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte Osmanlı usulü dini kurum ve kuruluşlar kaldırıldığı için uzun bir süre işsiz kaldı ve İstiklal Mahkemeleri'nde yargılandı.

ELMALILI HAMDİ YAZIR'IN VEFATI

🔹Elmalılı Hamdi Yazır, özellikle yargılandıktan ve bir süre tutuklu kaldıktan sonra zamanının çoğunu evinde geçirmeye başladı, maddi sıkıntı yaşadı. Hayatının son demlerinde, kalp hastalığına yakalanan meşhur âlim, 1942 yılında İstanbul'da vefat etti.

İLK TÜRKÇE KUR'AN TEFSİRİ

🔹Yargılanma sürecinden sonra birtakım tercüme faaliyetleriyle geçinmeye çalışan Yazır, TBMM'de alınan Türkçe tefsir hazırlatma kararı ile yeniden gündeme geldi. Dönemin Diyanet İşleri Başkanı Rifat Börekçi'nin kendisine yaptığı tefsir yazma teklifini kabul etti ve Hak Dini Kur'an Dili adını verdiği eserini 12 yılda tamamlamaya muvaffak oldu.

🔹Hak Dini Kur'an Dili, hem klasik anlamda ortaya konulan tefsir görüşlerini hem de bilimsel bulguları ve modern anlayışı harmanlaması yönüyle oldukça meşhurdur. Taberi, Razi ve Zemahşeri gibi tefsir âlimlerinin görüşlerinden istifade eden Yazır, çalışmasında yer yer bilimsel tefsir metoduna da başvurur.

🔹Hak Dini Kur'an Dili'nde, bilimsel tefsirin yanı sıra işari tefsir adı verilen tasavvufi yaklaşımlara ve ahkam tefsiri olarak adlandırılan fıkhi yorumlara da yer verilir.

(x) Fatma Bayram ile Fatiha tefsiri okumalarının diğer bölümlerini izlemek için tıklayın

ELMALI'NIN DİĞER ESERLERİ

🔹 Elmalılı Hamdi Yazır, çok meşhur çalışması Hak Dini Kur'an Dili tefsirinin yanı sıra başka birtakım İslami çalışmalar da yaptı ve özellikle felsefe alanında ağırlığını ortaya koydu.

🔹Çok yönlü ilmi bir kişiliğe sahip olan Yazır, ikinci olarak Mülkiye Mektebi'ndeki öğrencileri için vakıflar hukukunu anlatan İrşadü'l-ahlaf fi ahkami'l-evkaf adında bir kitap yazdı.

🔹Yazır, Şeyhülislamlık'ta çalışırken Anglikan Kilisesi'ne reddiye olarak ve risale ebadında İslam dininin genelini anlatan Hz. Muhammed'in Dini İslam adında bir eser ortaya koydu.

🔹Yazır'ın aynı zamanda felsefe alanında yazdığı Metalib ve Mezahib adlı eseri ile mantık alanında ortaya koyduğu İstintaci ve İstikrai Mantık adında bir kitabı bulunur.

FİKRİYAT

SÜMEYYE ALI JABER

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN