Arama
Çok yönlü bir alim: Kutbüddin Şirazi
Kutbüddin Şirazi; astronomi, matematik, tıp, ve din alanında yaptığı çalışmalarla Anadolu ilim hayatını canlı tutan isimlerden biridir. Yazdığı eserler ve yetiştirdiği öğrencilerle sonraki yüzyıllara etki etmiş olan bu isim, Moğolların akınlar düzenlediği Anadolu'da aldığı görevlerle bölgeyi ayakta tutar. Pek çok alim gibi o da şehir şehir ilim peşinde dolaşır. Gelin, kısacık ömrüne pek çok farklı alanda eserler sığdıran Şirazi'ye yakından bakalım..
Hazırladığı harita
🔷 Anadolu'yu bilen, coğrafi anlamda da yetenekli bir kimse olan Kutbuddin'den Argun Han bir harita hazırlamasını istedi. Bu haritayı hazırlama sürecini Dr. Ahmet Meydan,
"Kaynaklar haritayı hazırlamak için Anadolu'nun her tarafını gezdiğini söyler. Haritasında Karadeniz için Bahr-i Pontus, Marmara için Konstantin der. Haritayı hazırlamak için bir süre Kastamonu'da kaldı. Burada Candaroğulları ile iletişime geçti. Anadolu'daki son görevi harita çizmesi olmuştur." cümleleri ile izah etti.
Öğrencileri
🔷 Büyük alim Kutbuddin Şirazi yetiştirdiği öğrenciler ile Anadolu ve İslam dünyasına büyük isimler kattı. Sadece yaşamı ve eserleriyle değil talebeleriyle de Anadolu ilim hayatının sürekliliğini sağladı.
▶ Optik alanındaki büyük çalışmalarıyla Kemaleddin el Farisi
▶ Önemli bir tarihçi olan İbnu'l Fuvati
▶ Davud el Kayseri'nin hocası olan Abdurrezzak el- Kaşani de Şirazi'nin öğrencisidir.
▶ Astronomi alimi olan Nizameddin el-Arec
Eserleri
🔷 Şirazi'ye göre ilimler ikiye ayrılır. Birincisi felsefi/hikemi ilimler, ikincisi felsefi olmayan dini ilimler idi.
➡ Birinci dalda yer alan ilimler: Felsefe, matematik, tıp ve astronomi.
➡ İkincisinde yer alan ilimler: Tefsir, fıkıh, dil ve genel dini ilimler. Şirazi bu alanların hepsinden en az bir adet eser verdi.
Başlıca eserleri şunlardır:
➡ Nihâyetü'l-idrâk fî dirâyeti'l-eflâk
Astronomiye dair yazdığı eserdir.
➡ et-Tuhfetü'ş-Şâhiyye fi'l-heyʾe
Ünlü isim Ali Kuşçu'nun şerh yazdığı bu eser de astronomi üzerinedir.
➡ Fethu'l-mennân fî tefsîri'l-Kurʾân
Kur'an-ı Kerim tefsiridir
➡ Dürretü't-tâc li-gurreti'd-dîbâc
1305 yılında yazdığı mantık, felsefe, tabii ilimlerle geometri, astronomi, aritmetik, mûsiki ve ilâhî ilimleri kapsayan beş bölümden meydana gelen Farsça ansiklopedik bir eserdir.
Hayatının son dönemleri
🔷 Kutbuddin Şirazi haritayı teslim ettikten sonra görevlerden el çekti ve İran'ın başkenti Tebriz'e döndü. Tebriz Camii'nde inzivaya çekildi. Burada akli ilimlerden ziyade nakli ilimlere ağırlık verdi.
🔷 Tebriz'de camide olduğu sırada dersler vermeye devam etti. Burada Zemahşeri'nin Keşşaf tefsirini ve Sekkaki'nin Miftahu'l Ulum kitabını okuttu. 1311 yılının Ramazan ayında vefat etti. Tebriz'de çok sevdiği arkadaşı Beyzavi'nin yanına defnedildi.
💠 Dr. Ahmet Meydan, Şirazi'nin hayatından özel bir bilgi aktardı: "Kutbuddin, yeni bir eser yazacağı zaman oruca başlardı, boy abdesti alır ve öyle yazardı.
Beyzavi kimdir?
Dönemin ünlü müfessiri, tefsiri ile meşhurdur. "Allame" yani İslami ilimlerin her alanında eser veren alim olarak anılır.